Użytkownicy facebookowego profilu „Migrena z głowy” mieli możliwość zadawania pytań na temat choroby. Odpowiadali na nie neurolog, prof. dr hab. n. med. Jacek Rożniecki oraz psychiatra, dr Piotr Wierzbiński. Filmy z ich odpowiedziami dostępne są na profilu. Kilka odpowiedzi prezentujemy na stronie „Farmacji Praktycznej”.
Migrena w trakcie miesiączki – jaka przyczyna, jak ją leczyć?
Prof. Jacek Rożniecki: Migrena w trakcie miesiączki może być dwojakiego rodzaju. Rozróżniamy migrenę miesiączkową i związaną z miesiączką. Ta druga jest bardzo częsta, ponieważ większość kobiet ma napady tuż przed miesiączką, w trakcie lub po miesiączce – niezależnie od tego, że mają napady również w innych okresach cyklu. Natomiast te kobiety, które mają napady wyłącznie w okresie okołomiesiączkowym, mają tzw. migrenę miesiączkową. Jest to prawdopodobnie mechanizm związany ze spadkiem poziomu estrogenów, czyli hormonów płciowych, tuż przed miesiączką. Jedną ze strategii jest leczenie hormonalne. Druga strategia jest związana z zastosowaniem specyficznych grup leków, które można stosować tuż przed lub w trakcie miesiączki. I one mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu.
Jak zrozumieć i zaakceptować chorobę?
Dr Piotr Wierzbiński: To jest uniwersalna rzecz. Pamiętajmy, że my sobie tej choroby nie wybieramy, ona przyszła do nas niespodziewanie. W związku z tym możemy próbować z nią walczyć, możemy próbować się wobec niej buntować. Ale możemy też stanąć po drugiej stronie, popatrzeć na siebie i powiedzieć – skoro nie mogę nic zmienić, nie mogę „kopać się z koniem”, to mogę to zaakceptować. Ponieważ jeżeli to zaakceptujecie, będziecie w stanie zmienić konsekwencje tej choroby. Jeśli zacznę ją akceptować, jeśli będę miał nadzieję, że mogę się z niej wyleczyć, czy też ją zaleczyć, jeśli będę widział poprawę po leczeniu, to będzie to mój swego rodzaju punkt uchwytu, by zarządzić jakąś zmianę w swoim życiu. Zmiana jest w nas, to my odpowiadamy za swoje czyny i postępowania i to, że możemy zmienić swoje życie tak, jak byśmy chcieli to zrobić. Oczywiście pewne uwarunkowania z zewnątrz nam nie pomagają, ale cierpliwość i zarządzanie zmianą jest po to, by wyczekać odpowiedni moment. Jeżeli zaakceptujemy chorobę, zaakceptujemy migrenę, będziemy ją prawidłowo leczyli, nie będziemy mieli nawrotów. Będziemy mieli obniżenie lęku, będziemy mieli lepszy nastrój, po prostu będziemy czuli się lepiej.
Migrena a ciąża. Jak może przebiegać? Jakie leczenie jest bezpieczne?
Prof. Jacek Rożniecki: W przypadku pacjentek, które cierpią na migreny, ciąża jest akurat okresem bardzo korzystnym, ponieważ zwykle migrena ulega remisji, czyli wycofuje się okresie, kiedy pacjentka jest w ciąży. Wyjątkowo czasami występują bóle głowy i wtedy jest pewien problem terapeutyczny, bo wciąż nie należy brać leków ani doraźnych, ani profilaktycznych. Co prawda proste leki typu paracetamol, które są dostępne bez recepty, mogą być zastosowane w drugim, trzecim semestrze, ale lepiej ich nie używać i również nie należy stosować terapii profilaktycznych, przynajmniej opartych na lekach. Można natomiast zastosować tak zwane metody neurostymulacji, czyli leczenie niefarmakologiczne oparte na stymulacji nerwów nadbloczkowych i nadoczodołowych. Są takie aparaty, dostępne również w Polsce, które w sposób nieryzykowny dla ciąży zmniejszają częstość bólów głowy. Są to zabiegi, które stosuje się codziennie przez 20 do 60 minut i one są całkowicie bezpieczne. Niestety po porodzie, w połogu zwykle już, napady migreny pojawiają się znowu i wtedy, w zależności od tego, czy kobieta karmi, czy nie, można wkroczyć z leczeniem profilaktycznym, które może być dopuszczone w okresie karmienia.
Migrena i inne bóle głowy a seks
Prof. Jacek Rożniecki: Migrena i inne bóle głowy mogą mieć związek z aktywnością seksualną. Ból głowy może być spowodowany przez aktywność seksualną, przy czym jest on wyróżniony jako oddzielny ból i nazywany jest bólem głowy związanym z aktywnością seksualną. Jest to ból głowy dwojakiego rodzaju – może on zaczynać się jako ból ćmiący i narastać powoli w trakcie zwiększania się podniecenia seksualnego. I ten gorszy ból, który nazwany jest bólem orgazmowym, który występuje właśnie w trakcie orgazmu zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. Ten ból budzi niepokój, ponieważ występuje jako ból bardzo nagły i bardzo silny i w zasadzie może spełniać kryteria rozpoznania krwotoku podpajęczynówkowego. Mało tego, krwotok podpajęczynówkowy jako forma udaru krwotocznego może wystąpić w trakcie aktywności seksualnej jako formy aktywności fizycznej. W momencie, kiedy taki ból wystąpi, na podstawie wywiadu wyłącznie nie jesteśmy w stanie odróżnić, czy jest to po prostu samoistny ból głowy związany z aktywnością seksualną, ból orgazmowy, czy ból w przebiegu krwotoku podpajęczynówkowego. Więc jeżeli u kogoś wystąpi po raz pierwszy tego typu ból, należy natychmiast wezwać karetkę. Pacjentka/pacjent powinna/powinien być przewieziony do oddziału neurologicznego na bardzo pilną diagnostykę w celu wykluczenia bądź potwierdzenia krwotoku podpajęczynówkowego. Jeżeli ten się wykluczy, wówczas zostaje rozpoznanie bólu głowy związanego z aktywnością seksualną. Jeżeli te bóle się powtarzają w trakcie aktywności, można je leczyć profilaktycznie u neurologa.
Jak nauczyć się „odpuszczać”?
Dr Piotr Wierzbiński: Wielu z nas choruje i nigdy nie odpuszczamy. Wielu z nas stara się być perfekcyjnymi. Wielu z nas stara się kontrolować wszystko. To tyczy się również migreny. Na migrenę częściej chorują kobiety i to one są częściej perfekcyjne, chcą kontrolować wokół siebie otaczający świat, ponieważ to zapewnia im elementarne poczucie bezpieczeństwa. Jak zresztą nam wszystkim. Pomyślcie państwo, kiedy ostatnio zrobiliście dla siebie coś dobrego? Kiedy „odpuściliście”? Kiedy daliście sobie prawo do odpoczynku? Psychiatria obecnie widzi, że strasznie się „zajeżdżamy”, pracujemy ponad miarę, wykonujemy bardzo dużo, lekceważąc sygnały wysyłane przez własny organizm. A one nam mówią: odpuść i spowolnij pewne rzeczy, wyśpij się, odpocznij i zacznij jeść inaczej. Migrena może być też interpretowana jako sygnał płynący z mózgu, który mówi: Odpuść troszeczkę. Naucz się odpuszczać, naucz się znajdować sobie własny czas, organizować go sobie. Zrób dla siebie coś dobrego, zaakceptuj siebie. Zmiana zawsze leży w nas samych.