Laktacja – co powinniśmy o niej wiedzieć?

autorka: mgr Alicja Misztal
położna, Certyfikowany Doradca Laktacyjny, edukator ds. laktacji

Fizjologia karmienia piersią

Proces laktacji jest regulowany na trzech poziomach:

1. hormonalnym – zależnym od hormonów wydzielanych przez łożysko i gruczoły endokrynne, odpowiada za rozwój gruczołu w okresie ciąży oraz uruchomienie laktacji po porodzie,
2. neurohormonalnym – zależy od odruchu prolaktynowego (odruchu wytwarzania pokarmu) oraz oksytocynowego (odruchu wypływu pokarmu), odpowiedzialny za stymulację laktacji oraz utrzymanie wytwarzania mleka,
3. autokrynnym – regulacja laktacji jest zależna od stopnia opróżnienia/przepełnienia gruczołu piersiowego, związana jest z występowaniem w przepełnionym gruczole czynnika hamującego wytwarzanie pokarmu (FIL – feedback inhibitor of lactation).

Od ok. 16 tygodnia ciąży pęcherzyki mleczne zaczynają produkować mleko przedporodowe (prepartum milk). Ten etap laktacji określany jest jako laktogeneza I.

W ciąży wysokie stężenie progesteronu oraz estrogenów zapobiega laktogennemu działaniu prolaktyny. Z chwilą wydalenia łożyska stężenie tych hormonów gwałtownie spada, z kolei stężenie prolaktyny pozostaje wysokie, co ze wzrostem powinowactwa receptorów dla prolaktyny w gruczołach piersiowych bezpośrednio przed porodem prowadzi do obfitego wydzielania mleka w 2 3 dobie po porodzie. Jest to początek kolejnego etapu laktacji – laktogenezy II.

Następnie w okresie stabilizacji laktacji (pierwsze 2-4 tyg.) następuje dostosowanie ilości pokarmu do potrzeb dziecka. Utrzymanie wydzielania mleka na odpowiednim poziomie przez cały okres karmienia nazywamy laktogenezą III.

Skład mleka kobiecego

Pokarm kobiecy zawiera wszystkie składniki odżywcze oraz substancje bioaktywne, jakich potrzebuje rozwijający się organizm. W skład mleka kobiecego wchodzi:

• woda (aż 87,5%) – zaspokaja potrzeby organizmu,
• białko (0,8-1,4%) – dobrze przyswajalne, dostarcza budulca, zawiera dużą ilość tauryny,
• tłuszcze (3-4,5%) – łatwo przyswajalne, główne źródło energii, wysoka zawartość cholesterolu – niezbędnego do budowy tkanki nerwowej oraz LC-PUFA – budowa tkanki nerwowej, ostrość wzroku,
• węglowodany (oligosacharydy 1-1,5%, laktoza 6,5-7,3%) – głównie laktoza, źródło energii, ułatwia wchłanianie wapnia z pokarmu, z galaktozy powstają cerebrozydy (budulec tkanki mózgowej); oligosacharydy pełnią liczne funkcje ochronne organizmu, są prebiotykami,
• minerały – wszystkie niezbędne minerały w odpowiednich dla dziecka ilościach,
• witaminy – wszystkie niezbędne dla dziecka (stosunkowo niski poziom wit. K i D3 – wymagana suplementacja u dziecka).

Mleko kobiece jest szczególnym, wręcz modelowym przykładem żywności funkcjonalnej. Znajdujące się w nim bogactwo związków czynnych biologicznie, tj. enzymy, czynniki wzrostu, hormony, komórki krwi oraz czynniki przeciwinfekcyjne biorą udział w ochronie organizmu dziecka na wielu poziomach.

Strony: 1 2