Kwas masłowy – nowa wiedza o znanej cząsteczce

autor: dr Adam Kiciak

Artykuł prezentuje uaktualnioną wiedzę na temat aktywności kwasu masłowego oraz wartości klinicznej zastosowania jego preparatów w terapii pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego.

Znaczenie kwasu masłowego w zespole jelita nadwrażliwego
Szacuje się, że dolegliwości związane z zaburzeniami funkcjonowania przewodu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego, występują u 10-30% populacji. Do głównych objawów zalicza się występowanie bólu w jamie brzusznej, biegunek oraz zmian warunków panujących w świetle jelita. Zalecenia dla pacjenta najczęściej obejmują modyfikację diety, zmianę trybu życia oraz farmakoterapię (leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego, rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, przeczyszczające, przeciwdepresyjne, antybiotyki, probiotyki) i psychoterapię.

W jednym z badań przebadano mikrobiom 113 pacjentów z IBS i 66 osób w grupie kontrolnej. Stwierdzono statystycznie znamienny spadek ilości bakterii produkujących kwas masłowy w grupie pacjentów z IBS, w szczególności z IBS-D (postać biegunkowa) i IBS-M (postać mieszana biegunkowo-zaparciowa)(p=0,002).

Jednym ze związków, który daje duże szanse powodzenia w terapii zaburzeń czynnościowych jelit, jest maślan sodu. W 2011 r. Borycka-Kiciak i wsp.[1] oceniali wpływ maślanu sodu na wybrane parametry kliniczne w przebiegu zespołu jelita nadwrażliwego u pacjentów w obserwacji 6-tygodniowej. Pacjentów podzielono na dwie grupy: grupę kontrolną (29 pacjentów) otrzymującą przez cały okres badania leczenie standardowe trimebutyną lub mebeweryną oraz grupę badaną otrzymującą poza standardowym leczeniem dodatkowo maślan sodu w dawce 300 mg dziennie. Po sześciu tygodniach zaobserwowano znamienną statystycznie poprawę w odniesieniu do wymienionych objawów na korzyść grupy badanej. Co więcej, uzyskano znamienną poprawę subiektywnej oceny jakości życia u wszystkich pacjentów otrzymujących maślan sodu.

W 2011 Banasiewicz i wsp.[2] przeprowadzili randomizowane badanie kliniczne z udziałem 66 pacjentów z wieloletnim wywiadem IBS rozpoznanym na podstawie kryteriów rzymskich II i podzielonych na grupę kontrolną (n=32) oraz grupę pacjentów otrzymujących maślan sodu (n=34) w dawce 300 mg/dzień (2 x 150 mg), prowadząc obserwacje przez 4, a następnie 12 tygodni gromadząc dane według skali VAS-IBS (the Visual Analogue Scale for IBS). Oceniano ból w nadbrzuszu, częstość występowania wzdęć, zaburzenia w wypróżnianiu, obecność śluzu w stolcu oraz jakość życia na podstawie kwestionariusza IBS-QoL. W 4 tygodnie od rozpoczęcia  badania u pacjentów w grupie otrzymującej maślan sodu zaobserwowano istotny spadek w częstości występowania bólu w nadbrzuszu oraz osłabienie poposiłkowych dolegliwości bólowych, natomiast po 12 tygodniach nastąpił istotny statystycznie spadek częstości występowania wszystkich badanych dolegliwości oraz poprawa jakości życia pacjentów. Zastosowany maślan sodu u pacjentów cierpiących na dysfunkcje czynnościowe jelit (IBS) jest jednym z kluczowych czynników jelitowej homeostazy, wzmagając naturalne procesy gojenia i regeneracji nabłonka jelitowego. Zmniejszenie częstości występowania dolegliwości bólowych charakterystycznych dla IBS może być spowodowane obniżeniem przez maślan nadwrażliwości receptorowej w jelicie.

Zaparcia czynnościowe
Skład flory bakteryjnej kształtowany jest przez dwa zbiory bakterii – Firmicutes (typ pospolitych Gram-dodatnich bakterii, do których należą m.in. Clostridium, bakterie mlekowe, bakterie produkujące kwas masłowy) i Bacteroidetes (pałeczki Gram-ujemne należące do bezwzględnych beztlenowców), które stanowią 90-99% całego mikrobiomu; dominują Firmicutes – 50-80%[3].

Strony: 1 2 3