NFZ: Szczepienia dzieci – inwestycja w zdrowie na całe życie

Twoje dziecko codziennie odkrywa świat z uśmiechem, energią i ciekawością. Ale świat to nie tylko zabawa i przygoda, to także wirusy i bakterie, które mogą poważnie zagrozić jego zdrowiu. Odra, krztusiec, tężec, polio, to nie są choroby z podręczników historii. Wciąż istnieją i mogą wrócić ze zdwojoną siłą, jeśli przestaniemy się chronić. Dlatego nie czekaj. Zadbaj o zdrowie swojego dziecka już dziś, korzystając z bezpłatnych szczepień obowiązkowych i zalecanych. To wybór, który daje ochronę nie tylko jemu, ale także innym – rodzinie, rówieśnikom i całemu otoczeniu – przypomina Narodowy Fundusz Zdrowia.

Czym jest szczepionka i jak działa?

Szczepionka to specjalny preparat medyczny, który pomaga naszemu organizmowi nauczyć się, jak bronić się przed konkretną chorobą. Dzięki szczepieniu układ odpornościowy potrafi rozpoznać zagrożenie i szybko na nie zareagować – zanim choroba zdąży się rozwinąć.

To trochę jak trening dla organizmu: szczepionka „pokazuje” mu, jak wygląda wróg (czyli bakteria lub wirus), ale bez wywoływania pełnej choroby. Dzięki temu organizm buduje tzw. pamięć immunologiczną, która pozwala skutecznie walczyć z prawdziwą infekcją, jeśli do niej dojdzie.

Jakie są rodzaje szczepionek?

Nie wszystkie szczepionki są takie same. Różnią się tym, jak są zrobione i jak działają. Podstawowe typy to:

• szczepionki żywe (zawierają osłabione drobnoustroje, które potrafią się namnażać, ale nie wywołują choroby, dają bardzo silną i trwałą odporność, często już po jednej dawce ich działanie przypomina naturalne przechorowanie, ale bez ryzyka powikłań);
• szczepionki inaktywowane (zawierają zabite drobnoustroje lub tylko ich fragmenty [antygeny], są całkowicie bezpieczne, ale zwykle potrzebują kilku dawek i dodatkowych składników (adiuwantów), by dobrze pobudzić odporność);
• szczepionki mRNA i wektorowe (to szczepionki nowej generacji, nie zawierają wirusa ani jego fragmentów, ale informację genetyczną, na podstawie której nasze komórki same produkują antygen – czyli coś, co uruchamia odpowiedź odpornościową, to nowoczesna i bardzo skuteczna metoda ochrony przed groźnymi wirusami).

Dlaczego warto się szczepić?

Celem szczepienia jest nie tylko uniknięcie choroby, ale przede wszystkim ochrona przed jej ciężkim przebiegiem i powikłaniami. Dzięki szczepionkom wiele chorób, które kiedyś były śmiertelne, dziś występuje bardzo rzadko albo przebiega łagodnie.

Szczepienie to sposób, by bezpiecznie i świadomie wzmocnić swoją odporność, zanim zetkniemy się z groźnym wirusem czy bakterią. To także ochrona osób z naszego otoczenia – dzieci, seniorów, osób przewlekle chorych – którzy mogą nie mieć tak silnego układu odpornościowego.

„Wiele chorób zakaźnych może zaatakować już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Ich układ odpornościowy dopiero rozwija się i potrzebuje wsparcia w postaci szczepień, by chronić się przed groźnymi chorobami wieku dziecięcego” – wskazuje prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Krajowa Konsultant ds. Epidemiologii, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH-PIB.

Groźne skutki chorób zakaźnych

Choroby zakaźne mogą prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrażać życiu. Szczepienia chronią przed wieloma z nich, zarówno dzieci, jak i dorosłych. Oto kilka przykładów, co może się wydarzyć, jeśli nie jesteśmy zaszczepieni:

• świnka u chłopców (zakażenie świnką w okresie dojrzewania może doprowadzić do zapalenia jąder, a w konsekwencji – do niepłodności);
• różyczka w ciąży (jeśli kobieta zachoruje na różyczkę w pierwszym trymestrze ciąży, może to spowodować ciężkie uszkodzenia płodu, np. głuchotę, wady serca czy niepełnosprawność dziecka);
• odra (to nie tylko wysypka, odra może prowadzić do trwałej utraty wzroku, głuchoty, niepełnosprawności intelektualnej, a nawet śmierci);
• polio [choroba Heinego-Medina] (zakażenie wirusem polio może skończyć się trwałym paraliżem – także mięśni odpowiedzialnych za oddychanie, a w skrajnych przypadkach nawet zgonem);
• błonica (może powodować trudności w oddychaniu, zatrzymanie akcji serca i uszkodzenie układu nerwowego, to choroba, która może zagrażać życiu);
• krztusiec [koklusz] (u niemowląt może powodować zapalenie płuc, bezdech, drgawki, a nawet śmierć u dorosłych prowadzi często do powikłań takich jak omdlenia, zaburzenia snu, nietrzymanie moczu, a nawet złamania żeber z powodu intensywnego kaszlu);
• wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego [HPV] to główna przyczyna raka szyjki macicy, ale może też prowadzić do innych nowotworów u kobiet i mężczyzn – np. nowotworów gardła, odbytu czy prącia).

Co to jest odporność populacyjna?

Odporność populacyjna to mechanizm ochrony całej społeczności przed chorobami zakaźnymi. Jak to działa? Gdy większość osób w społeczeństwie jest zaszczepiona, wirus lub bakteria nie mają szans się rozprzestrzenić. Dzięki temu chronione są również osoby, które z różnych powodów nie mogą się zaszczepić, np. niemowlęta, osoby przewlekle chore czy z przeciwwskazaniami do szczepień. To tak, jakbyśmy budowali tarczę ochronną – im więcej osób jest zaszczepionych, tym tarcza jest mocniejsza.

Aby odporność zbiorowiskowa zadziałała, potrzebny jest wysoki poziom zaszczepienia społeczeństwa – zwykle od 90 do 95%. Dzięki temu wirusy nie mają możliwości rozprzestrzeniania się.

WAŻNE! Gdy się szczepisz, chronisz nie tylko siebie, ale także innych – zwłaszcza tych najbardziej narażonych. Dlatego szczepienia to odpowiedzialność społeczna.

Więcej na temat Programu Szczepień Ochronnych, szczepienia wcześniaków oraz o dezinformacji związanej ze szczepionkami, przeczytają Państwo TUTAJ.