13 października: Dzień Dawcy Szpiku

Równo 20 lat temu ustanowiono Dzień Dawcy Szpiku – przypomina serwis Medexpress.pl. Przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej lub szpiku kostnego od zdrowego dawcy jest często jedynym ratunkiem dla chorego. Zgodnego dawcę w rodzinie znajduje jedynie 1/4 pacjentów, pozostali, czyli aż 75 proc. musi poszukiwać dawcy niespokrewnionego.

Rejestr dawców

„Początkowo rejestr dawców tworzony był w sposób chałupniczy, tzn. transplantolodzy, na ile im starczyło czasu, usiłowali rekrutować dawców. Potem powstały profesjonalne organizacje, które w znacznej mierze przejęły to zadanie. To doprowadziło do sytuacji, że na świecie mamy w tej chwili ponad 40 mln zarejestrowanych dawców, w tym ponad 2 mln w Polsce” – mówi prof. Wiesław W. Jędrzejczak, prekursor polskiej transplantologii.

Udoskonalone metody diagnostyki

Taką międzynarodową organizacją non-profit zajmującą się walką z nowotworami krwi i innymi chorobami układu krwiotwórczego jest Fundacja DKMS, która działa od 2008 r. W ciągu ponad 14 lat zarejestrowała w Polsce ponad 1 800 000 potencjalnych dawców.

„Początkowo w Fundacji pracowało kilka osób. Celem było przede wszystkim szerzenie idei dawstwa szpiku, tłumaczenie Polakom o co chodzi, że jest to bezpieczne i że ratuje życie ludzkie. W tej chwili jesteśmy w stanie zarejestrować około 200 tysięcy osób. Ale budowanie świadomości to proces, którego nigdy nie można zastopować i powiedzieć, że zrobiliśmy wszystko” – mówi Ewa Magnucka-Bowkiewicz, Prezes Fundacji DKMS.

Marcelina Grabowska, kierownik pracowni immunogenetyki UCK WUM, podkreśla, że w międzyczasie udoskonaliły się metody diagnostyki.

„W latach 80. dopiero tak naprawdę rutynowo zaczęło się typowanie antygenów zgodności tkankowej HLA, które jest ważne w procesie doboru dawcy komórek krwiotwórczych. Kiedy startowaliśmy z diagnostyką HLA poznano 10 alleli. Dziś mamy ich 40 tysięcy specyficzności HLA. Postęp jest więc przeogromny” – wskazuje.

Nie tylko poszukiwania dawców

Fundacja DKMS w 2018 r. rozpoczęło realizację Programu Rozwoju Polskiej Transplantologii i Wsparcia Pacjentów, który obejmuje pomoc chorym w obszarach diety oraz rehabilitacji, dofinansowanie zakupu urządzeń medycznych oraz budowy, rozbudowy i remontów oddziałów szpitalnych, współpracę z organizacjami w zakresie edukacji i wsparcia pacjentów i ich bliskich oraz dostarczanie wiedzy o idei dawstwa szpiku. Program jest finansowany ze środków pochodzących z darowizn dokonywanych przez darczyńców Fundacji, środków przekazanych w ramach 1% podatku oraz z przychodów uzyskanych ze świadczonych usług koordynacji procedury pobrania szpiku bądź krwiotwórczych komórek macierzystych.