Dieta makrobiotyczna wywodzi się ze starożytnych zasad chińskiej medycyny. Jej zasady opracował na początku XX w. George Oshawa. Wedlug nich żywność dzieli się na Yin (odprężającą i chłodzącą, reprezentującą pierwiastek żeński i smak słodki) oraz Yang (wzmacniającą i ogrzewającą, reprezentującą pierwiastek męski i smak słony). W metodzie makrobiotycznej najważniejsze jest utrzymanie równowagi między Yin i Yang. To stan idealny, który znajduje odbicie w harmonii przyrody, a także stanie pełnego zdrowia.
Równowaga to podstawa
Gdy w organizmie równowaga tych sił zostaje zaburzona, wtedy pojawia się choroba. Dieta zawierająca dużo pierwiastka Yang (mięso, jaja, sól) może doprowadzić organizm do stanu, którego efektem jest wysokie ciśnienie krwi, agresja, nerwowość i nadpobudliwość. Za dużo Yin w pożywieniu (słodycze, nabiał, owoce) powoduje ogólne z kolei rozprężenie, odbiera motywację do działania, rozleniwia. Zadaniem diety makrobiotycznej jest więc bilansowanie Yin i Yang. A ponieważ pożywienie zawiera różne proporcje obu pierwiastków, dzięki odpowiedniemu doborowi diety możemy zachować zdrowie.
Święte zasady diety makrobiotycznej
- 50-60 proc. codziennego pożywienia powinny stanowić pełne zboża (ryż naturalny, pszenica, jęczmień, owies, proso, żyto, kukurydza, gryka), w tym produkty pełnoziarniste (chleb, płatki owsiane),
- 20-25 proc. to warzywa - mogą być gotowane w wodzie lub na parze, pieczone, smażone, w postaci sałatek i marynat (najlepsze są warzywa sezonowe),
- 5-15 proc. w jadłospisie na każdy dzień powinny zajmować warzywa strączkowe (fasolka azuki, bób, ciecierzyca, fasola półksiężycowata, czyli limeńska, soczewica, soja, fasola, groch), wskazane jest, by były świeże lub suszone - gotowane, np. w postaci dodatków do zup,
- nasiona i orzechy są idealne jako przekąska (np. sezam, słonecznik, pestki dyni, migdały, orzechy laskowe, orzechy ziemne, orzechy włoskie, orzeszki pistacjowe),
- ryby spożywaj kilka razy w tygodniu, wybieraj te o białym mięsie (dorsz, flądra, halibut, okoń morski, stynka, sola), ponieważ zawierają mniej tłuszczu,
- owoce są dopuszczalne, ale z umiarem - najcenniejsze wartości mają świeże sezonowe (np. jabłka, gruszki, morele, czereśnie, śliwki, brzoskwinie, winogrona, jagody),
- do pieczenia i przygotowywania sosów używaj oleju roślinnego, tłoczonego na zimno (najlepsze będą sezamowy, kukurydziany, gorczyczny, oliwkowy, orzechowy),
- pij wodę źródlaną mineralną i niearomatyzowane herbaty ziołowe - rzadziej sięgaj po herbatę zieloną, soki owocowe i warzywne, mleko sojowe, piwo czy wino.
Produkty zakazane
- owoce tropikalne (np. grejpfruty, ananasy, mango) - mają niekorzystne działanie, ponieważ sprowadzane są z daleka, co zakłóca ład natury, a tym samym naszą wewnętrzną harmonię, ponadto w czasie transportu tracą swoje wartości odżywczą,
- warzyw konserwowane i mrożone – ponieważ, w myśl zasad kuchni makrobiotycznej, podczas obróbki tracą swoje cenne właściwości,
- napoje gazowane i stymulujące (kawa, herbata, aromatyczne napary ziołowe, alkohol) oraz ostre przyprawy - nie są wskazane, ponieważ zakłócają w organizmie równowagę Yin i Yang,
- produkty zawierające chemiczne dodatki i silnie oczyszczone, rafinowane (przede wszystkim biała mąka i wytwarzane z niej pieczywo, sól, cukier, słodycze) - są bardzo Yin, dlatego powinno się ich unikać,
- produkty zwierzęce - są wykluczone w diecie makrobiotycznej, gdyż są ekstremalnie Yang, dotyczy to zwłaszcza czerwonego mięsa i tłuszczów zwierzęcych, a także jaj i większości przetworów mlecznych.
Środki ostrożności i przeciwskazania
W stosowaniu diety makrobiotycznej niezwykle istotne jest dokładne przeżuwanie pokarmów, ponieważ zawarte w nich węglowodany rozkłądane są głównie przez enzymy obecne w jamie ustnej. Ponadto popijanie dozwolone jest wyłącznie między posiłkami. Dieta makrobiotyczna oczyszcza organizm. Dowiedziono, że przy jej stosowaniu można schudnąć nawet 4-5 kg w ciągu dwóch tygodni. Nie jest jednak polecana dla każdego. Nie powinny stosować jej osoby cierpiące na osteoporozę, mające problemy z przyswajaniem witamin, jak również chore na serce. Diety makrobiotycznej nie zaleca się również kobietom w okresie menopauzy. Ponieważ mało w niej białka i witamin, może wywołać osłabienie, zmęczenie, nawet anemię. Dlatego zaleca się stosowanie jej nie dłużej niż dwa miesiące, po czym przejście na zwykłą, niskokaloryczną dietę.