Globalną rodzinę wegetarian tworzy wiele znanych postaci, np. Franz Kafka, Sir Isaac Newton, Jan Jakub Rousseu, Sokrates, Lew Tołstoj, Brigitte Bardot, Brad Pitt, Bob Dylan. Z rezygnacji z mięsa uczynili swoją filozofię. Czy aby na pewno słusznie? Czy można być zdrowym będąc wegetarianinem?
„Adorowanie” mięsa
Autorzy piszący o wegetarianizmie popadają z reguły w skrajności: od hurraoptymizmu prezentującego rezygnację ze spożywania mięsa, jako jedynego panaceum na zdrowotne bolączki począwszy, na żywieniowym fatalizmie, według którego dieta bezmięsna prowadzi do rozmaitych niedoborów, a nawet do kalectwa czy śmierci skończywszy. Jedną z przeciwniczek obecności mięsa w codziennym menu jest pisarka F. M. Lappe. Nazwała ona traktowanie mięsa „amerykańską religią Wielkiego Befsztyka”.
Mielony czy sojowy?
Prawdą jest jednak, że nie każdy może być wegetarianinem. Tym bardziej w młodym wieku. Rezygnacja z mięsa może bowiem prowadzić do deficytu cholesterolu, który bierze udział w powstawaniu hormonów płciowych. Dodatkowo powoduje niedobory przeciwkrzywiczej witaminy D3 (cholekalcyferol), tak istotnej w rozwoju młodego organizmu. Wyniki badań, którym poddane zostały dzieci karmione wyłącznie pokarmem roślinnym, jednoznacznie wykazały, że cierpią one na anemię i rozwijają się gorzej (zarówno pod względem fizycznym, jak i intelektualnym) niż ich „mięsożerni” rówieśnicy. Dotyczą ich także niedobory wapnia, cynku i żelaza ze względu na ich niską przyswajalność z produktów roślinnych. Diety bezmięsnej nie powinny także stosować kobiety ciężarne oraz karmiące, gdyż może mieć to fatalne skutki (upośledzenie dziecka, rozmiękczenie kości itp.). Dziecku mogą też dokuczać ciągłe biegunki. Wiele kontrowersji budzi także stosowanie produktów sojowych u niemowląt i dzieci, jako substytut mleka. Soja i jej preparaty zawierają znaczne ilości izoflawonów, działających podobnie do estrogenu. U kobiet, które w dzieciństwie karmiono mieszankami sojowymi, krwawienia miesięczne trwają dłużej i częściej towarzysza im bóle brzucha.
Energia na co dzień
Restrykcyjne formy żywienia bezmięsnego mogą źle działać na organizm.
– Klasycznym negatywnym skutkiem eliminacji mięsa jest niedobór witaminy B12 (co w efekcie powoduje niedokrwistość) i żelaza, biorącego udział w natlenianiu organizmu. Nie oznacza to jednak, że odpowiednio zbilansowana dieta bezmięsna ma niekorzystny wpływ na osoby dorosłe. Wręcz przeciwnie: u wegetarian rzadziej występuje otyłość, cukrzyca, rak okrężnicy, kamica żółciowa i nerkowa itd. – mówi Danuta Gajewska z Zakładu Dietetyki SGGW w Warszawie. I dodaje, że wszyscy ci, którzy ciężko pracują, powinni pamiętać o odpowiedniej energetyczności posiłkó. Dieta wegetariańska dostarcza bowiem zdecydowanie mniej kalorii niż tradycyjna kuchnia polska.
Rodzaje diet wegetariańskich
- lakto-wegetariańska – dieta, w której poza produktami roślinnymi spożywa się mleko i jego przetwory (sery, jogurty, kefiry, maślankę, serwatkę, itp.),
- lakto-owo-wegetariańska – dieta dopuszczająca niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, jak jaja, mleko i jego przetwory, natomiast eliminująca ryby i owoce morza,
- wegańska – dieta, w której występują wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego, tj. zboża, owoce, warzywa, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe i tłuszcze roślinne. Określenie „weganizm” odnosi się do filozofii całkowitego wykluczenia z użycia produktów pochodzących od zwierząt, poczynając od produktów spożywczych (mięso, ryby, jaja, mleko, a nawet miód) do odzieży i obuwia ze skóry,
- makrobiotyczna – dieta oparta głównie na zbożach, ziarnach i warzywach,
- frutariańska – dieta bardzo rygorystyczna, bo składająca się wyłącznie z owoców i jarzyn,
- witariańska – dieta ograniczona do spożywania pokarmów niepoddanych obróbce termicznej czy przemysłowej.