Senes – zioło miesiąca

Senes zyskuje na popularności, ponieważ jest bardzo skuteczny i łatwy w stosowaniu. Ten lek zawdzięczamy Arabom, którzy wprowadzili go do lecznictwa na przełomie X i XI w. Polecał go również wielki lekarz średniowiecza – Awicenna (XII w.). Nazwa senes pochodzi od łacińskiej nazwy Cassia senna, czyli strączyniec. Surowcem farmaceutycznym w przypadku tej rośliny są liście oraz owoce w postaci dużych strąków. Zarówno liść jak i owoc posiadają monografię Farmakopei, ESCOP i WHO. Jest to dobrze przebadany surowiec. Do produkcji leków częściej wykorzystuje się liście, które są tańsze. Liście senesu wąskolistnego i ostrolistnego zawierają nie mniej niż 2,5% glikozydów antracenowych (sennozydów A, B, C, D), pochodne aloe-emodyny, reiny, związki śluzowe, flawonoidy. W strąkach antrazwiązków jest więcej – nawet do 4%. To właśnie sennozydy są grupą związków biologicznie czynnych, które decydują o właściwościach i zastosowaniu tego surowca.

Mechanizm działania sennozydów

Bakterie jelitowe rozkładają glikozydy antracenowe do antrachinonów (i cukrów). Produktem degradacji jest reinoantron, który działa przeczyszczająco. Mechanizm działania to zarówno zwiększenie wydzielania wody do jelita, jak i pobudzanie skurczy okrężnicy, co przyspiesza przesuwanie się mas pokarmowych. Cały proces trwa kilka godzin, dlatego wygodnie jest zastosować senes wieczorem oczekując wypróżnienia w godzinach porannych. Sennozydy są wydalane z moczem i kałem, tylko w niewielkich ilościach wchłaniają się do płynów ustrojowych. Potwierdzono, że związki antranoidowe są genotoksyczne i mogą działać karcynogennie, ale w bardzo wysokich dawkach, wielokrotnie przewyższających te występujące po przyjęciu leków z senny. Warto podkreślić, że liście senesu charakteryzują się szybkim (w porównaniu z innymi surowcami antronowymi) działaniem: 6-8 godzin.

Jak stosować senes?

Wieczorem wypić napar z liści (1 łyżka na szklankę wody). Najlepiej skorzystać z gotowych saszetek do zaparzania i stosować je dokładnie z zaleceniami producenta, aby nie przekroczyć dozwolonej dziennej dawki (20-30 mg/dobę) sennozydów. Senna działa dobrze u osób w starszym wieku. Badania na grupie pacjentów powyżej 80 lat pokazały, że lek z senesem jest efektywniejszy niż laktuloza. Lek można stosować u pacjentów przebywających długo w szpitalu oraz u pacjentów, którzy otrzymują opioidy jako leki przeciwbólowe.

O czym warto pamiętać?

Przeciwwskazaniem do stosowania senesu są: stany zapalne wyrostka i jelit, niedrożność jelit, owrzodzenia, niewydolność nerek, okres ciąży i karmienia (sennozydy przenikają do mleka matki). Uwaga: stosowanie przeczyszczających herbatek z senną razem z diuretykami może obniżyć poziom potasu i powodować zaburzenia rytmu serca. Senesu nie można stosować zbyt długo, ponieważ organizm łatwo się przyzwyczaja i następuje tzw. rozleniwienie jelit. Za duża dawka senesu może spowodować biegunkę, utratę wody i soli mineralnych (hipokaliemia) z organizmu.

Senes na zaparcia

U osób zdrowych zaparcia powstają wskutek niewłaściwej diety. Dlatego oprócz terapii sennozydami zaleca się wprowadzenie większej ilości owoców i warzyw – zwłaszcza takich dostarczających błonnika pokarmowego.

SENES FIX z Zielnika Aptecznego

Zioła do zaparzania, w saszetkach. Stosuje się jako środek przeczyszczający do krótkotrwałego stosowania w zaparciach.

Skład: 1 saszetka zawiera 1,0 g liścia senesu (Sennae folium), co odpowiada 25-30 mg glikozydów hydroksyantracenowych przeliczonych jako sennozyd B.

Dawkowanie i sposób podawania: 1 saszetkę zalać ¾ szklanki gorącej wody i naparzać przez ok. 10 minut. Pić raz dziennie ¾ szklanki ciepłego naparu wieczorem przed snem. Wypróżnienie następuje zazwyczaj po upływie 8-12 godzin. Maksymalna dzienna dawka glikozydów hydroksyantracenowych wynosi 30 mg. Jest to dawka równoważna 1 saszetce produktu. Właściwą dawką indywidualną jest najniższa dawka niezbędna do uzyskania miękkiego stolca.

Przeciwwskazania: Uczulenie na senes. Niedrożność, zwężenie lub atonia jelit, choroby zapalne okrężnicy (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie okrężnicy), bóle brzucha o nieznanej przyczynie, zapalenie wyrostka robaczkowego, odwodnienie z utratą elektrolitów. Nie stosować u dzieci do 12 lat.

Działania niepożądane: bardzo rzadko u osób nadwrażliwych mogą wystąpić: świąd, pokrzywka, miejscowa lub uogólniona wysypka. W bardzo rzadkich przypadkach liście senesu mogą powodować bolesne dolegliwości kurczowe i bólowe w obrębie jamy brzusznej oraz wodnisty stolec, w szczególności u pacjentów z zespołem nadpobudliwego jelita. Symptomy te często są wynikiem przedawkowania leku i w takim przypadku należy zmniejszyć dawkę.

Długotrwałe stosowanie/uzależnienie może prowadzić do zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej. Biegunka prowadzić może w szczególności do utraty potasu co w konsekwencji może powodować zaburzenia rytmu serca i osłabienie mięśniowe, w szczególności jeśli pacjent równocześnie stosuje glikozydy nasercowe, diuretyki, adrenokortykosteroidy lub korzeń lukrecji. Zbyt długie stosowanie preparatu może spowodować odwracalne zmiany pigmentacyjne w błonie śluzowej jelita grubego (Pseudomelanosis coli), może wystąpić także białkomocz i krwiomocz. W czasie leczenia może dojść do zmiany zabarwienia moczu, co może być przyczyną zafałszowania wyników testów diagnostycznych.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Pacjenci przyjmujący glikozydy nasercowe, leki antyarytmiczne, powodujące wydłużenie odcinka QT, moczopędne, adrenokortykosteroidy lub korzeń lukrecji powinni skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania liścia senesu. Jak wszystkie środki przeczyszczające liść senesu nie powinien być stosowany przez pacjentów cierpiących z powodu zaklinowania stolca, niezdiagnozowanych, ostrych lub uporczywych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. bólów brzucha, nudności, wymiotów, chyba że lekarz zaleci inaczej. Symptomy te mogą być oznaką potencjalnej lub istniejącej niedrożności jelit. W przypadku codziennej potrzeby stosowania środków przeczyszczających należy skonsultować się z lekarzem. Należy unikać długotrwałego stosowania środków przeczyszczających. Stosowanie produktu leczniczego dłużej niż 1-2 tygodnie wymaga nadzoru lekarza. Jeśli środki przeczyszczające są stosowane dłużej niż przez krótki okres leczenia (powyżej 7 dni) może to prowadzić do uzależnienia z koniecznością zwiększania dawki produkt leczniczego, atonii okrężnicy z upośledzeniem funkcji i nasilenia się zaparcia. Liść senesu powinien być stosowany tylko wówczas jeśli efekt terapeutyczny nie może być osiągnięty poprzez zmianę diety lub stosowanie środków dietetycznych o działaniu łagodnie przeczyszczającym. W przypadku stosowania liścia senesu u osób nietrzymających stolca, odzież lub środki higieny osobistej powinny być zmieniane dużo częściej w celu ograniczenia kontaktu skóry z fekaliami.

Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Senes fix, zioła do zaparzania w saszetkach IL-0681 LN
Produkt leczniczy wydawany bez recepty. Dostępny tylko w aptekach

Podmiot odpowiedzialny: Herbapol-Lublin S.A. ul. Diamentowa 25 20-471 Lublin

Dodatkowych informacji o produkcie udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, www.polpharma.pl. Tel.: +48 22 364 61 00, faks: +48 22 364 61 02

Tradycyjny produkt leczniczy roślinny z określonymi wskazaniami wynikającymi wyłącznie z długotrwałego stosowania.