Czym skutecznie leczyć opryszczkę?

autorka: dr Dominika Kwaśniak
specjalista chorób wewnętrznych, trycholog i lekarz medycyny estetycznej, członkini Polskiego Towarzystwa Flebologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging

W terapii wielu chorób najważniejsza jest równowaga pomiędzy skutecznością leczenia i jego tolerancją przez pacjenta – jak najmniej działań niepożądanych. Choć acyklowir ma już swoje lata – został zsyntetyzowany i wprowadzony do sprzedaży w drugiej połowie ubiegłego wieku – jak dotąd jest najczęściej stosowanym preparatem w leczeniu opryszczki. Doskonale wpisuje się w powyższą zasadę, czyli skutecznie walczy z wirusem i jednocześnie jest dobrze tolerowany. Oporność na niego wykazuje zaledwie 1% pacjentów z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym, a skutki uboczne są na tyle niegroźne, że acyklowir może być stosowany jako lek OTC.

Lek, który „oszukuje” wirusa
Acyklowir (najpopularniejszy lek na opryszczkę) w formie doustnej, zastosowany, gdy tylko takie symptomy się pojawią, łagodzi dolegliwości związane z opryszczką oraz znacznie przyspiesza gojenie zmian skórnych (nawet o trzy dni). Niekiedy potrafi nawet sprawić, że do wysiewu pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym w ogóle nie dochodzi. Doustny acyklowir działa dokładnie tam, gdzie powinien, czyli w zakażonych komórkach. Dodatkowo robi to wyjątkowo inteligentnie. Działanie acyklowiru skierowane jest wyłącznie na zakażone komórki. Na skutek skomplikowanych reakcji lek wbudowuje się w strukturę wirusa i w efekcie uniemożliwia mu dalsze namnażanie, co powstrzymuje rozwój infekcji. Sam wirus niestety nie ginie, a przechodzi w stan uśpienia. W sprzyjających okolicznościach, takich jak stres, wyziębienie, miesiączka, osłabienie organizmu, niedożywienie, infekcje czy ekspozycja na silne promieniowanie słoneczne, wirus może się ponownie uaktywnić i wywołać dolegliwość. Dlatego warto, aby osoby, które mają tendencję do częstych nawrotów opryszczki, miały ten lek w domowej apteczce i sięgały po niego, gdy tylko poczują, że „coś” zaczyna się dziać.

Tabletki lepsze od kremów
Osoby z opryszczką wargową mają do wyboru acyklowir w formie tabletek dostępny bez recepty albo też w formie kremu (ewentualnie żelu), którym smaruje się zmienione chorobowo miejsca. Powszechnie uznaje się, że leki stosowane doustnie uzyskują wyższe stężenie terapeutyczne niż leki stosowane miejscowo. Wynika to z faktu, że lek w postaci miejscowej wchłania się do krwiobiegu w ograniczonej ilości. W przypadku opryszczki ważne jest, aby uzyskać wysokie stężenie leku w miejscu występowania wirusa, czyli w komórkach nerwowych. Acyklowir z kremu lub żelu aplikowanego na skórę w zasadzie nie ma szans przeniknąć do cząsteczki wirusa znajdującego się w komórkach nerwowych człowieka.  Dlatego w leczeniu zarówno zakażeń pierwotnych jak i nawrotowych (zwłaszcza tych o nasilonym przebiegu) częściej polecane są tabletki.

Wygodniej połknąć niż smarować
Za stosowaniem acyklowiru w formie tabletek przemawia też wygoda oraz sposób podania. Po pierwsze przyjęcie tabletki nie wymaga dotykania zmiany, dzięki czemu unikamy dodatkowego ryzyka rozprzestrzeniana zakażenia na inne części ciała lub do oczu (płyn z pęcherzyków jest bardzo zaraźliwy). Po drugie przyjęcie tabletki umożliwia dostarczenie leku w odpowiedniej, zalecanej dawce, aby hamować rozwój opryszczki.

Dwie drogi jednocześnie
Niewykluczone jest natomiast leczenie opryszczki wargowej przy użyciu obydwu rodzajów preparatów, czyli acyklowiru w formie tabletek oraz kremu lub żelu. Może to dawać korzystne rezultaty zwłaszcza wtedy, gdy środek do stosowania miejscowego zawiera dodatkowo na przykład hydrokortyzon, który ma działanie przeciwzapalne, przeciwuczuleniowe, przeciwobrzękowe i przeciwświądowe.