Król sosen

Kiedy jeden z najwybitniejszych współczesnych designerów, Włoch Enzo Mari, zobaczył w Japonii wykonane z miejscowego drewna meble – gładkie, pozbawione sęków , był nimi tak oczarowany, że postanowił zaprojektować własną kolekcję. Połączył w niej japońską technologię i europejskie wzornictwo. Zaprezentowana na targach w Mediolanie i Nowym Jorku stała się absolutnym hitem zdobywając prestiżowe nagrody i wyróżnienia. Doceniono nie tylko znakomite wzornictwo, lecz przede wszystkim niepowtarzane piękno użytego do produkcji drewna – cedru japońskiego.

Sarkofagi, łodzie i świątynie

Cedry należą do gatunku sosen. Potężnych, wysokich na 60 m, a przy tym grubych i rozłożystych. Niektóre okazy mają ponad 3 tys. lat. Ich duże, cylindryczne szyszki, w przeciwieństwie do większości iglaków, rosną do góry. Cedry są wiecznie zielone, a ich igły sięgają 12 cm długości. Uwielbiają ciepło, choć dobrze znoszą też mrozy. Można je spotkać w wielu miejscach na świecie, w obu Amerykach, północnej Afryce i Japonii. Najcenniejsze odmiany to cedry himalajskie, rosnące na wysokości 3000 m n.p.m. w Neapolu i Afganistanie oraz te najrzadsze – cedry libańskie, spotykane na wysokości 1500-2200 m n.p.m., głównie w Turcji i w górskich rezerwatach Libanu. W Polsce też rośnie drzewo cedrowe. Zostało posadzone w 1965 r. w Arboretum w Wojsławicach koło Wrocławia i ma już przeszło 20 m wysokości. Należy do odmiany stenocoma, a jego nasiona zostały przywiezione z Turcji.
Cudowne walory cedru doceniano już w starożytności. Przede wszystkim dlatego, że drewno to nie butwiało, przez co idealnie nadawało się do budowy statków. Fenicjanie, którzy mieli go w swoim kraju pod dostatkiem, budowali z niego łodzie, którymi udawali się w dalekie rejsy po Morzu Śródziemnym, opłynęli Afrykę i dotarli do Wysp Brytyjskich. Egipcjanie cedr, który kupowali w Fenicji, wykorzystywali głównie do wyrobu sarkofagów. Bogate w olejki żywiczne cedrowe trumny idealnie konserwowały zwłoki. W Biblii drzewa te zostały wymienione kilkadziesiąt razy. To z nich król Salomon miał zbudować pierwszą Świątynię Jerozolimską.

Latem chłodzi, zimą grzeje

Drewno cedrowe ma piękny, czerwonobrązowy kolor. Ponieważ jest miękkie i łatwe w obróbce, a przy tym wyjątkowo trwałe, znalazło szerokie zastosowanie zwłaszcza w przemyśle meblarskim i budownictwie. W tym przypadku stosuje się głównie najpopularniejszy cedr azjatycki i amerykański. Używa się go również do produkcji wyposażeń statków, płotów, pergoli, mebli ogrodowych. Mokre drewno szybciej wysycha, a dzięki swoim właściwościom termicznym nawet w upalne dni chłodzi, zimą zaś zachowuje ciepło. Znawcy wyrobów z tytoniu utrzymują, że nawet najwyższej klasy pudełka na cygara powinny być cedrowe, bo tylko w takich tytoń nabiera wyjątkowego aromatu.
Cedr ma jeszcze jedną cenna zaletę – nie rosną na nim grzyby. Ponzadto odstrasza wszelkie robactwo. Niestety, za te cudowne właściwości trzeba sporo zapłacić. Cedrowe meble wielokrotnie przewyższają ceną podobne, lecz wykonane z popularnych gatunków drewna.

Przyjemny, leczniczy aromat

To właśnie ze względu na cudowny aromat wydzielany przez jego olejki, cedr uważany jest za drzewo-farmaceutę. Opis jego bogatych właściwości leczniczych odnajdujemy w najstarszych dokumentach sumeryjskich, pochodzących sprzed 3 tys. lat p.n.e. Cedr zawiera fitocydy, czyli naturalne substancje o działaniu antybakteryjnym, przeciwgrzybicznym i antywirusowym. Pozyskany z cedru balsamiczny olejek, charakteryzujący się intensywnym zapachem, działa na organizm wzmacniająco i stymulująco. Nie tylko uspokaja, ale leczy też wiele dolegliwości, takich jak choroby przewodu pokarmowego, dróg moczowych, oddechowych czy nerek. Dzięki swoim właściwościom antyseptycznym olejek cedrowy wykorzystuje się w leczeniu trądziku i łupieżu. Od tysiącleci dodaje się go też do kosmetyków. Jego ciepły, drzewny zapach upodobali sobie szczególnie mężczyźni. Niektórzy wierzą, że ma moc afrodyzjaku. Być może stąd jego obecność w wielu męskich kosmetykach pielęgnacyjnych, wodach toaletowych i perfumach.

Sauny, wanny i broń na molei

Dzięki aromatycznym cechom cedr znalazł zastosowanie w produkcjach saun. Te cedrowe doskonale izolują ciepło, a przy tym wydzielają przyjemny i leczniczy zapach. Cedr docenili również Japończycy, którzy wyrabiają z niego duże wanny do tradycyjnych, gorących wspólnych kąpieli relaksacyjnych ofuro. W Polsce cedrowe meble i przedmioty pojawiają się na rynku coraz częściej. Popularne są cedrowe kadzidła roztaczające cudowny aromat, jak również pachnące lasem preparaty odstraszające mole. Równie skuteczne, co naftalina, za to o zapachu mniej uciążliwym dla domowników.