Ruszyła kampania „Tropimy Krótkowzroczność”

Już dziś jedno na troje dzieci w wieku szkolnym cierpi na krótkowzroczność, a do 2050 r. problem ten dotknie blisko 740 mln najmłodszych na świecie^[1]. Okuliści alarmują: miopia rozwija się coraz wcześniej, nawet u dzieci w wieku przedszkolnym. W Polsce rusza organizowana przez Polpharmę ogólnopolska kampania edukacyjna „Tropimy Krótkowzroczność”, której bohaterką jest Gabi Gałka – 10-letnia detektywka zachęcająca dzieci, rodziców i nauczycieli do troski o zdrowy wzrok. Jej brat, Gabryś Gałka wspiera informacyjnie kampanię skierowaną do pracowników sektora medycznego.

Krótkowzroczność dziecięca, czyli narastający problem zdrowia publicznego

Miopia, czyli krótkowzroczność, to wada wzroku, w której dziecko dobrze widzi z bliska, ale ma trudności z dostrzeganiem obiektów oddalonych, np. treści zapisanych na tablicy. Jej przyczyną jest zaburzona budowa oka. W trakcie rozwoju gałka oczna nadmiernie się wydłuża przez co obraz skupia się przed siatkówką zamiast bezpośrednio na niej. Choroba zwykle rozwija się przed 10. r.ż., ale może pojawić się zarówno w wieku przedszkolnym, jak i dopiero w okresie dojrzewania.

Jak pokazuje analiza opublikowana w British Journal of Ophthalmology do 2050 r. krótkowzroczność będzie dotyczyć co drugiej osoby na świecie, a aż miliard ludzi zmagać się będzie z jej wysokim stopniem (powyżej -6 dioptrii)^[2].

Już dziś widać, jak dynamicznie rośnie odsetek dzieci z miopią. W latach 90. wada ta występowała u 25% osób w wieku 5-19 lat, a obecnie dotyczy 36% dzieci i nastolatków^[3]. Krótkowzroczność nie omija też najmłodszych. Diagnozowana jest już u ok. 5% dzieci w wieku przedszkolnym^[4].

Krótkowzroczność to narastający problem zdrowia publicznego. Nie chodzi jedynie o potrzebę korekcji wzroku, ale to poważne zaburzenie, które w dorosłości może być przyczyną powikłań, takich jak odwarstwienie siatkówki, zwyrodnienie plamki czy jaskra. Dlatego kluczowe jest opóźnianie momentu wystąpienia wady i hamowanie jej progresji.

Styl życia sprzyja krótkowzroczności

Współczesny styl życia to jeden z kluczowych czynników sprzyjających rozwojowi krótkowzroczności. Badania pokazują, że każda dodatkowa godzina dziennego korzystania z ekranu zwiększa ryzyko wystąpienia wady o 21%^[5]. Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz inne organizacje jasno określają bezpieczne limity: 

• dzieci poniżej drugiego roku życia w ogóle nie powinny korzystać z ekranów (poza rozmowami przez komunikatory), 
• w wieku 2-5 lat czas ekranowy nie powinien przekraczać godziny dziennie^[6],
• a u dzieci i młodzieży w wieku 5-17 lat – maksymalnie dwóch godzin poza obowiązkami szkolnymi^[7]. 

Z drugiej strony, codzienna aktywność na świeżym powietrzu przez co najmniej 2 godziny zmniejsza ryzyko rozwoju krótkowzroczności o 20-30%^[8]. Proste nawyki, takie jak regularne przerwy od ekranów, odpowiednie oświetlenie i zachowanie minimum 30 cm odległości od książek i urządzeń, mogą znacząco wspierać zdrowie wzroku najmłodszych.

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Okulistycznego z 2021 r.^[9] postępowanie w krótkowzroczności dziecięcej powinno obejmować zarówno działania profilaktyczne, jak i wczesne wdrażanie nowoczesnych metod spowalniających progresję wady. Do metod rekomendowanych należą m.in. okulary z soczewkami typu D.I.M.S., nocna ortokeratologia, specjalistyczne soczewki kontaktowe oraz krople z atropiną w niskim stężeniu, które – jak pokazują badania – skutecznie ograniczają tempo narastania miopii.

Kampania z Gabi Gałką, detektywką w służbie zdrowego wzroku

Odpowiedzią na narastający problem jest ogólnopolska kampania edukacyjna „Tropimy Krótkowzroczność” organizowana przez firmę Polpharma. Jej celem jest zwiększanie świadomości miopii u dzieci wśród rodziców i nauczycieli poprzez naukę rozpoznawania pierwszych objawów, zachęcanie do regularnych badań wzroku oraz promowanie codziennych nawyków wspierających zdrowie oczu. Ambasadorką kampanii jest Gabi Gałka – 10-letnia bohaterka, która z detektywistycznym zapałem tropi zagrożenia dla dziecięcego wzroku. Przypomina o przerwach od ekranów, ćwiczeniu wzroku, dbaniu o dobre oświetlenie i aktywności na świeżym powietrzu. Ważnym narzędziem, opracowanym w ramach kampanii przez Fundację Zdrowego Postępu, jest Ekranowy Kalkulator Ryzyka (EKR), czyli test dla rodziców, który ocenia ryzyko krótkowzroczności u dziecka, daje praktyczne wskazówki dotyczące codziennych nawyków i zachęca do regularnych wizyt w gabinecie okulistycznym.

Więcej o krótkowzroczności: https://farmacjapraktyczna.pl/aktualnosci/do-2050-r-liczba-krotkowzrocznych-dzieci-przekroczy-740-milionow.

Posłuchaj podcastu z ekspertem prof. Andrzejem Grzybowskim (na Spotify lub YouTube):

Tropimy krótkowzroczność – podcast Bez fartucha

Tropimy krótkowzroczność – podcast Bez fartucha