Resort zdrowia w sprawie dostępu do diagnostyki molekularnej w onkologii

W trakcie posiedzenia podkomisji stałej ds. onkologii Ministerstwo Zdrowia przedstawiło wiadomość o dostępie do diagnostyki molekularnej w onkologii i zasadach jej finansowania – donosi serwis Politykazdrowotna.com. Chodzi o plany dotyczące zwiększenia dostępności do nowoczesnej diagnostyki genetycznej m.in. w ramach Funduszu Medycznego.

Posiedzenie podkomisji stałej ds. onkologii

Dostęp do diagnostyki molekularnej w onkologii i zasadach jej finansowania był przedmiotem dyskusji, w której uczestniczyli parlamentarzyści, eksperci medyczni i przedstawiciele organizacji pacjenckich.

Jak wyjaśnia Politykazdrowotna.com, badania genetyczne ujęte są w koszyku świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Wykonuje się je głównie w ramach produktu rozliczeniowego „Kompleksowa diagnostyka genetyczna chorób nowotworowych”.

Strategie i plany obejmujące zwiększenie dostępności do nowoczesnej diagnostyki genetycznej prezentowała Dominika Janiszewska-Kajka, z-ca dyrektora Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia.

„Podstawowym dokumentem jest Narodowa Strategia Onkologiczna, w ramach której realizowany był >>Program opieki nad rodzinami wysokiego dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe<<. Program będzie wygaszany a świadczenia, które realizował, znajdą się w koszyku świadczeń gwarantowanych. Projekt jest po konsultacjach publicznych i został przesłany do RCL” – mówiła dyr. Dominika Janiszewska-Kajka.

„Jeśli chodzi o terapie uwarunkowane molekularnie to warto podkreślić, że każde obwieszczenie Ministra Zdrowia przynosi dobre informacje dla pacjentów. W 2021 r. zrefundowano 68 innowacyjnych terapii, z czego 30 dotyczyło leków biologicznych a w roku 2022 jak dotąd z 46 terapii 16 dotyczyło wskazań dla leków biologicznych – wyliczała przedstawicielka resortu.

Finansowanie badań z Funduszu Medycznego

„Minister Zdrowia uznał, że należy wykorzystać środki przewidziane w ramach Funduszu Medycznego na dofinansowanie badań genetycznych. To są kosztochłonne badania. Procedowana obecnie ustawa o zmianie ustawy o Funduszu Medycznym przewiduje dodanie nowej kategorii świadczeń pochodzących właśnie z tego źródła i będzie finansowała świadczenia dla dzieci i młodzieży do lat 18 związane z diagnostyką genetyczną z zakresu AOS lub leczenia szpitalnego – tłumaczyła dyrektor Janiszewska-Kajka.

Jak dodała, objęcie tych świadczeń ze środków Funduszu Medycznego jest rekomendacją samej Rady Funduszu. Pozwoli to rozszerzyć dostęp do nowych, bardzo drogich technologii, które mają udowodnioną skuteczność kliniczną. Środki na pokrycie kosztów tych badań będą przekazywane na zasadzie dotacji dla NFZ.

Uwagi środowisk pacjenckich i klinicystów

W odpowiedzi na sprawozdanie przedstawiciela resortu zdrowia pacjenci zwracali uwagę, że finansowanie świadczeń z zakresu wielkoskalowych badań genomowych i innych badań genetycznych tylko dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia jest znaczącym ograniczeniem, zwłaszcza że wiele chorób rzadkich jest diagnozowanych w dojrzałym wieku.

„Jednak trochę jest to dyskryminacja, bo jeśli plan chorób rzadkich wskazywał, że należy finansować badania genetyczne i molekularne z oddzielnego źródła, to ta rekomendacja została troszeczkę okrojona” – mówiła Anna Kupiecka z Fundacji Onkocafe.

Wiele rzadkich mutacji nie jest obecnie wykrywanych w ramach refundowanych badań genomowych (NGS), dlatego jest potrzeba, aby panel badań z zakresu kompleksowego profilowania genomowego był w pełni finansowany.

„Dziś wielu pacjentów musi finansować takie badania na własny koszt i jest to koszt bardzo wysoki, od 8-9 tysięcy do nawet ponad dwudziestu. Nie każdego pacjenta na to stać. Dlatego dobrze by było, gdyby część Funduszu Medycznego, może jakiś subfundusz, została przeznaczona na sfinansowanie pełnej diagnostyki profilowania genomowego” – dodała Aleksandra Wilk z sekcji raka płuca Fundacji To się leczy.

Stanowisko ekspertów

Eksperci medyczni zwracali uwagę między innymi na tzw. zestaw 3 koszyków, który wg nich wymaga rozszerzenia o kolejny produkt, co pozwoliłoby na badanie większej liczby genomów, co podkreślał prof. Artur Kowalik ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach. Dr Andrzej Tysarowski z Narodowego Instytutu Onkologii zwracał z kolei uwagę, że obecnie są w Polsce dwa modele finansowania: poradnia genetyczna i leczenie szpitalne, w którym dziś nie mamy możliwości pobrania materiału świeżego.

„Gdyby była opcja pobrania ambulatoryjnie materiału świeżego, to obecne finansowanie umożliwi wykonanie tych podstawowych paneli, co by ułatwiło dostęp do zaawansowanych badań genetycznych, czyli nawet bez dodawania kolejnego produktu, można rozszerzyć zakres badania” – mówił dr Tysarowski.

Klinicyści podnosili też kwestie opieki koordynowanej, kompleksowości leczenia i usystematyzowania zlecania przez lekarzy badań. Spore grupy pacjentów nie korzystają z zaawansowanych terapii tylko dlatego, że nie wykonano u nich badań, w efekcie czego otrzymują np. chemioterapię.