14 września obchodzimy Światowy Dzień Atopowego Zapalenia Skóry

Atopowe Zapalenie Skóry (AZS) jest jedna z najczęstszych chorób skóry, charakteryzująca się suchą skórą, świądem i wypryskiem wymagającym długotrwałego leczenia. Często jest wynikiem alergii, kontaktu z uczulającym bodźcem. Najczęściej pojawia się u dzieci przed ukończeniem okresu dojrzewania, choć na atopowe zapalenie skóry mogą też chorować dorośli.

Cechy charakterystyczne AZS

• silny świąd – nasila się wieczorem i nocą;
• bardzo sucha skóra;
• grudki na skórze;
• zaczerwienienia;
• pęcherzyki;
• wypryski;
• wysięk;
• swędzące ranki;
• łuszczenie skóry.

Zmiany mogą się pojawiać się:

• na twarzy (policzkach) i szyi, płatkach usznych;
• przy zgięciach rąk i nóg;
• na owłosionej skórze głowy;
• po wewnętrznej stronie kończyn;
• na grzbietach rąk i stóp;
• w cięższych przypadkach – na całym ciele.

Przyczyny AZS

Dotychczas nie zbadano dokładnie przyczyn powstawania choroby ani jej mechanizmów. Patogeneza schorzenia jest wieloczynnikowa, zależna od czynników genetycznych i środowiskowych. Najczęstszymi powodami wystąpienia AZS mogą być:

• skłonności genetyczne – jeśli w najbliższej rodzinie wystąpiło atopowe zapalenie skóry, jest duże prawdopodobieństwo choroby u Twojego dziecka;
• defekt ektodermalny – nieprawidłowa budowa skóry powodująca jej nadmierne wysuszenie;
• alergie – zarówno pokarmowe, jak wziewne oraz nadwrażliwość na substancje chemiczne w kosmetykach, środkach czystości, powietrzu.

Przebieg AZS może być też wynikiem innych czynników:

• klimatu;
• zanieczyszczeń środowiska;
• stresu.

Najczęściej nie ma jednej przyczyny choroby, ale kilka czynników na siebie wpływa.

Najczęstsze alergeny powodujące AZS u dzieci

U dzieci często AZS wiąże się z alergią pokarmową. Najczęściej maluchy są uczulone na:

• białko mleka krowiego;
• białko jaja kurzego;
• soję;
• pszenicę;
• orzechy.

Do alergenów wziewnych u chorych na AZS należą:

• roztocza kurzu;
• sierść zwierząt;
• pyłki roślin.

Ryzyko powikłań

Jest duże prawdopodobieństwo, że dzieci chore w pierwszych 3 latach życia na AZS później mogą zachorować na astmę alergiczną i alergiczny nieżyt nosa. Chorzy na AZS mają zaburzenia funkcjonowania bariery skórnej i jej nawodnienia. Przez uszkodzoną skórę łatwiej wnikają szkodliwe czynniki, alergeny i drobnoustroje. Mogą pojawiać się nawracające stany zapalne, zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybiczne. Po długotrwałej chorobie skóra może stwardnieć, pogrubieć i być bardzo sucha.

Co nasila objawy choroby AZS?

Dziecko czuje się gorzej, gdy ma kontakt z alergenem lub substancjami drażniącymi skórę. Dlatego warto jest rozpoznać przyczyny powodujące chorobę np. alergie, które mogą powodować AZS i zaplanować profilaktykę. Jeśli powodem AZS jest alergia pokarmowa – dostosuj dietę dziecka i zrezygnuj ze szkodzących dziecku pokarmów.

Innymi przyczynami nasilenia przebiegu choroby mogą być czynniki psychologiczne, emocje, zmiany temperatury, a także infekcje, przeziębienie i grypa. Zmiany na skórze i świąd mogą się nasilać po wysuszeniu skóry, po długiej kąpieli.

Jak leczyć AZS?

Lekarz diagnozuje atopowe zapalenie skóry i ustala metody leczenia. Jeśli widzisz niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Może będzie potrzebna konsultacja u alergologa lub dermatologa.

Profilaktyka zaostrzeń AZS

Nie zapobiegniesz chorobie, ale możesz zrobić bardzo dużo, aby nie dopuścić do jej nawrotów i zaostrzenia objawów. Aby zmniejszać negatywne skutki AZS i hamować chorobę:

• po kontakcie z wodą lub kąpieli natłuszczaj skórę poleconymi przez lekarza preparatami;
• zrezygnuj z kąpieli dziecka w płynach z substancjami zapachowymi;
• osuszaj skórę dziecka po kąpieli – rób to delikatnie, nie trzyj, nie podrażniaj;
• stosuj odpowiednie preparaty do nawilżania skóry – zapytaj o nie lekarza;
• zrezygnuj z kosmetyków z dodatkiem spirytusu;
• pierz ubrania w preparatach dla alergików;
• ubieraj dziecko w przewiewnie, miękkie ubrania z naturalnych tkanin;
• jeśli objawy pojawiają się po kontakcie z alergenami pokarmowymi – wyeliminuj je z diety wg instrukcji lekarza alergologa (zastosuj tzw. drabinę mleczną lub drabinę jajeczną);
• zmniejszaj kontakt z czynnikami drażniącymi – kurzem, chemikaliami, detergentami;
• unikaj nagłych zmian temperatury.