Uczeni: tworzywa sztuczne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi

Zanieczyszczenie plastikiem stanowi „poważne, rosnące i lekceważone zagrożenie dla zdrowia ludzi – ostrzega na łamach czasopisma naukowego „Lancet” zespół 27 naukowców z całego świata. Raport został wydany przed konferencją ONZ poświęconą zawarciu traktatu dotyczącego tworzyw sztucznych.

Tworzywa sztuczne zagrażają ludziom i planecie

Eksperci stwierdzili, że materiały te powodują rozległe choroby „na każdym etapie cyklu życia tworzyw sztucznych i na każdym etapie życia człowieka”, szczególnie zaś narażone są niemowlęta i małe dzieci. Zidentyfikowali oni cały szereg skutków, w tym zaburzenia układu krążenia, nowotwory, cukrzycę, choroby układu oddechowego, a także zwiększoną podatność na infekcje.

W raporcie czytamy, że od 1950 r. produkcja tworzyw sztucznych wzrosła ponad 200-krotnie i przewiduje się, że do 2060 r. ma się niemal potroić, przekraczając miliard ton rocznie. Jak przypomniano, plastik zanieczyszcza obecnie całą Ziemię: od szczytu Mount Everestu po najgłębszy rów oceaniczny. Naukowcy szacują, że obecnie zanieczyszczenie sięga 8 mld ton. Recyklingowi poddawane jest mnie niż 10 proc.

Zdaniem ekspertów tworzywa sztuczne zagrażają ludziom i planecie na każdym etapie: od wydobycia paliw kopalnych, z których powstały, po produkcję, użytkowanie i utylizację. Skutkuje to zanieczyszczeniem powietrza, narażeniem na toksyczne substancje chemiczne i przedostawaniem się mikroplastiku do organizmu.

Autorzy raportu zaapelowali o stworzenie niezależnego światowego systemu monitorowania Lancet Countdown on Health and Plastics, którego celem będzie śledzenie wpływu zanieczyszczenia plastikiem.

Plastik staje się drogi, gdy uwzględni się koszty zdrowotne

Artykuł w czasopiśmie „Lancet” ukazał się tuż przed rozpoczynającą się we wtorek konferencją ONZ w Genewie w Szwajcarii, z udziałem delegatów ze 170 krajów, która ma na celu zawarcie prawnie wiążącego globalnego traktatu dotyczącego tworzyw sztucznych. Poprzednia runda rozmów, która odbyła się w grudniu 2024 r. w Korei Południowej, zakończyła się fiaskiem. Wówczas to pojawił się konflikt, gdy państwa wydobywające paliwa kopalne, w tym m.in. Arabia Saudyjska, zablokowały próby 100 innych państw, mające na celu ograniczenie produkcji plastiku.

Ponad 98 proc. tworzyw sztucznych powstaje z ropy naftowej, gazu i węgla. Proces ten jest bardzo energochłonny i prowadzi do pogłębienia kryzysu klimatycznego, emitując równowartość 2 mld ton CO2 rocznie.

Choć uważa się, że plastik to tani materiał, naukowcy podważają to stwierdzenie, uważając, że jest on drogi, gdy uwzględni się koszty szkód zdrowotnych. Jak obliczyli, tworzywa sztuczne są przyczyną chorób oraz zgonów, i odpowiadają za straty ekonomiczne związane ze zdrowiem, przekraczające 1,5 bln dol. rocznie. Skutki te dotykają przede wszystkim osoby o niskich dochodach i grupy ryzyka. (PAP)