Otyłość i nadwaga u dzieci – coraz większy problem

Otyłość i nadwaga u dzieci to narastający problem. Tymczasem w Polsce dostępność do profilaktyki i leczenia dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami metabolicznymi wynikającymi z otyłości i innych chorób cywilizacyjnych jest ograniczona. Na wizytę u specjalisty niekiedy trzeba czekać nawet rok – wynika z najnowszego raportu Najwyższej Izby Kontroli, na który powołuje się w swojej publikacji serwis Politykazdrowotna.com.

Mimo, że otyłość w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016-2020 uznano za chorobę cywilizacyjną, a jej leczenie za jeden z priorytetów, działania podejmowane przez kolejnych ministrów zdrowia – w opinii NIK – nie tylko nie doprowadziły do spadku, ale nawet do zahamowania tempa wzrostu liczby dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała.

„Skala problemu rosła, choroba zaczęła dotykać coraz młodszych dzieci, a skuteczność terapii była niewielka” – wylicza Izba.

Nawet jeżeli lekarze diagnozowali i leczyli zaburzenia metaboliczne, to efekty nie zawsze były zadowalające. Według ustaleń NIK, w kontrolowanych placówkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) i Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej (AOS) zrzucić zbędne kilogramy udało się jedynie w przypadku kilkunastu procent pacjentów do 18. r.ż., u których zdiagnozowano problem. Powód to błędy diagnostyczne i przestarzałe metody terapii, ale głównie – brak specjalistów.

Brak profilaktyki, brak koordynacji

Izba zwraca też uwagę na zaniedbania w profilaktyce. Obowiązkowymi badaniami bilansowymi, będącymi głównym źródłem informacji o stanie zdrowia, umożliwiającymi także wczesne wykrywanie nadwagi albo otyłości, objęto w 2018 r. i 2019 r. tylko nieco ponad 60 proc. dzieci i młodzieży, podczas gdy jeszcze w 2013 r. – nawet 90 proc.

To pokazuje, zdaniem Izby, że w badanym okresie system opieki zdrowotnej nie zapewniał kompleksowej opieki pacjentom do 18. roku życia, w tym z nadmierną masą ciała. Brakowało skoordynowanych działań i całościowego podejścia do problemu, począwszy od działań profilaktyczno-edukacyjnych, przez skuteczną diagnostykę po szybki dostęp do efektywnego leczenia.

Skala otyłości

Według danych Instytutu Żywienia i Żywności z 2018 r. polskie dzieci są zaliczane do najszybciej tyjących w Europie. W latach 70. ubiegłego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10 proc. uczniów, podczas gdy w ostatnich latach u ponad 22%. Z kolei z raportów opracowanych na zlecenie ministra zdrowia wynika, że w 2018 r. nadwagę miało nawet 30,5 proc. dzieci w wieku szkolnym. Trudno jednak określić faktyczną skalę problemu, bo placówki POZ przekazują niekompletne dane.