Eksperci: nie wyrzucajmy szypułek truskawek – zawierają cenne związki bioaktywne

Nie tylko same owoce truskawek są źródłem zdrowotnych składników odżywczych. Ich szypułki także zawierają cenne związki bioaktywne – wykazały badania przeprowadzone przez naukowców Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Niedoceniane odpady

Jak wskazało biuro prasowe SGGW, truskawki to prawdziwe bogactwo składników odżywczych. Chociaż sezon na nie trwa zaledwie kilka tygodni, ich właściwości zdrowotne są warte uwagi przez cały rok. Co więcej – to, co zwykle ląduje w koszu, czyli szypułki, okazuje się być równie wartościowe.

W ramach współpracy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego z Warszawy i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyna przeprowadzono badania obejmujące charakterystykę szypułek pod kątem ich składu chemicznego i właściwości bioaktywnych. Wykazały one – poinformowała SGGW – że te „niedoceniane odpady” mogą być ważnym źródłem związków bioaktywnych.

Okazało się, że szypułki truskawek zawierają wiele cennych składników: błonnik, witaminę C, witaminę E, związki polifenolowe (takie jak kwas elagowy, kwas chlorogenowy, rutyna i katechina) oraz nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które działają przeciwzapalnie i korzystnie wpływają na funkcjonowanie mózgu.

Doktorant Szkoły Doktorskiej SGGW Radosław Bogusz podkreślił, że w szypułkach truskawek obecne są również luteina i beta-karoten – związki o silnym działaniu antyoksydacyjnym, odgrywające kluczową rolę w ochronie wzroku. Naukowiec zaznaczył, że luteina gromadzi się w siatkówce oka, gdzie pomaga filtrować szkodliwe promieniowanie UV i niebieskie światło, natomiast beta-karoten, jako prekursor witaminy A, wspiera prawidłowe funkcjonowanie siatkówki oraz widzenie o zmierzchu.

Zero waste

Naukowiec wskazał, że wykorzystywanie całych owoców z szypułkami wpisuje się w trend zero waste (bez marnowania – przyp. red.). Jego zdaniem szypułki można dodawać do smoothie, koktajli czy przygotowując pesto, ale także suszyć i wykorzystywać do naparów lub łączyć z innymi ziołami w kuchni. „W przyszłości widzę również ich szersze zastosowanie w branży spożywczej – jako ekstrakty lub pojedyncze składniki wyodrębniane z tej niedocenianej części rośliny. Mogą one być używane w codziennej diecie jak i w nowych produktach spożywczych” – zaznaczył doktorant.

Truskawki należą do najpopularniejszych owoców jagodowych na świecie. Zawierają takie substancje bioaktywne jak: witamina C, kwasy fenolowe, flawonoidy, antocyjany oraz związki mineralne, w tym żelazo, potas, fosfor, wapń i mangan. Bogusz wskazał, że pod względem zawartości żelaza i fosforu truskawki zajmują pierwsze miejsce wśród owoców jadalnych, a pod względem zawartości witaminy C ustępują tylko czarnej porzeczce.

Przedstawiciel SGGW zauważył, że truskawkom przypisuje się liczne właściwości prozdrowotne – przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Wspomagają one także układ odpornościowy, zapobiegają powstawaniu zakrzepów oraz korzystnie wpływają na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego – dodał Bogusz.

Truskawki w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

Doktorant wyjaśnił, że dzięki obecności związków polifenolowych – takich jak kwas chlorogenowy i elagowy, kwercetyna czy kemferol – truskawki wykazują silne działanie przeciwutleniające, polegające na neutralizowaniu wolnych rodników. Tym samym mogą spowalniać procesy starzenia organizmu, wspierać pamięć i koncentrację oraz zmniejszać ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Regularne spożywanie truskawek odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworowych oraz neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona – dodał.

Według naukowca truskawki dostarczają również innych cennych składników odżywczych. Zawierają błonnik pokarmowy wspierający pracę jelit, a także niewielkie ilości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 i omega-6.

Polska należy do czołowych producentów truskawek na świecie m.in. po Chinach, USA, Meksyku i Egipcie, jest drugim producentem tych owoców w UE po Hiszpanii. Według danych GUS w 2024 roku produkcję truskawek w naszym kraju oszacowano na ok. 159 tys. ton, o ok. 12 proc. mniej niż 2023 r. (PAP)