Ginekolog: chirurgia pozostaje fundamentem leczenia raka jajnika

Rak jajnika rozwija się skrycie i długo bezobjawowo, dlatego kluczowe znaczenie ma czujność pacjentek i szybka diagnoza. Dlatego chirurgia pozostaje fundamentem leczenia – podkreślił prof. Krzysztof Nowosielski ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Wczesne rozpoznanie choroby szczególnie trudne

Rak jajnika nazywany jest „cichym zabójcą”, ponieważ we wczesnych stadiach choroby nie daje charakterystycznych objawów. Jak wyjaśnił prof. Nowosielski, sygnały ostrzegawcze mogą być niepozorne: uczucie pełności w brzuchu, wzdęcia, częstsze oddawanie moczu, zmiana obwodu brzucha czy nietypowe zmęczenie.

„To nie są objawy, które jednoznacznie wskazują na raka, ale jeśli utrzymują się przez kilka tygodni, nie wolno ich lekceważyć. Warto zgłosić się do ginekologa” – podkreślił kierownik Katedry i Kliniki Ginekologii i Położnictwa Wydziału Nauk Medycznych SUM, cytowany w informacji przekazanej przez uczelnię.

Ekspert przypomniał, że wczesne rozpoznanie raka jajnika jest szczególnie trudne, ponieważ nie istnieje proste badanie przesiewowe podobne do cytologii stosowanej w diagnostyce raka szyjki macicy. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, obejmująca regularne wizyty u ginekologa, badanie USG przezpochwowe i – w uzasadnionych przypadkach – oznaczenie markerów nowotworowych, takich jak CA-125.

„W raku jajnika chirurgia jest fundamentem leczenia. To nie jest jedynie „operacja usunięcia guza” – celem jest jak najdokładniejsze usunięcie wszystkich widocznych zmian nowotworowych z jamy brzusznej – tłumaczył prof. Nowosielski.

Dodał, że im dokładniejsze usunięcie ognisk nowotworu, tym skuteczniejsze późniejsze leczenie uzupełniające, obejmujące chemioterapię i immunoterapię.

„Dlatego leczenia raka jajnika, a w szczególności leczenie operacyjne, powinno obywać się w wyspecjalizowanych centrach, które zwiększają szanse na radykalne leczenie operacyjne” – podkreślił.

Około 10-15 proc. przypadków raka jajnika ma charakter dziedziczny

Specjalista zwrócił uwagę, że choć szybka diagnoza nie zawsze oznacza pełne wyleczenie, to wczesne wykrycie nowotworu zdecydowanie zwiększa skuteczność terapii i szansę na wieloletnie przeżycie bez objawów choroby.

Około 10-15 proc. przypadków raka jajnika ma charakter dziedziczny, najczęściej związany z mutacjami genów BRCA1 i BRCA2. W Polsce nosicielkami tych mutacji może być od 100 do 200 tysięcy kobiet – czyli jedna na 300-450.

„To oznacza, że jeśli w rodzinie były przypadki raka jajnika lub piersi, szczególnie u młodych kobiet warto rozważyć poradę genetyczną i testy genetyczne. (...) Wiedza o obciążeniu mutacji nie jest wyrokiem, ale szansą na świadome działanie: częstsze i celowane kontrole oraz profilaktyka chirurgiczna” – zaznaczył profesor.

U kobiet z potwierdzoną mutacją BRCA profilaktyczne usunięcie jajników i jajowodów po zakończeniu planów macierzyńskich jest zalecanym i skutecznym sposobem redukcji ryzyka.

„To działanie profilaktyczne, które ratuje życie – wyjaśnił prof. Nowosielski. Jednocześnie podkreślił, że u kobiet bez obciążenia genetycznego taka operacja nie jest rekomendowana.

„Jajniki produkują hormony (estrogeny), które: chronią serce, wspierają kości, wpływają na metabolizm i zdrowie psychiczne. Ich usunięcie w młodszym wieku może zwiększyć ryzyko osteoporozy, otyłości, chorób serca i depresji powodując przedwczesną menopauzę przebiegającą w sposób piorunujący i inaczej niż menopauza naturalna. Więc profilaktyka >>dla wszystkich<< przyniosłaby więcej szkody niż pożytku” – dodał.

Czujność onkologiczna

Obecnie nie istnieje skuteczny test przesiewowy, który pozwalałby wykryć raka jajnika we wczesnym stadium. Naukowcy prowadzą badania nad nowymi metodami diagnostyki, m.in. nad biomarkerami, analizą białek, mikroRNA czy krążącymi komórkami nowotworowymi.

Profesor podsumował, że na dziś najskuteczniejszym sposobem walki z rakiem jajnika pozostaje czujność onkologiczna, regularne badania i szybka reakcja na niepokojące objawy. (PAP)