Eksperci: dzięki lepszej dostępności szczepień na grypę i wirusa RS więcej Polaków z nich korzysta

Od września 2025 r. przeciw grypie zaszczepiły się już 2 mln Polaków. To o 0,5 mln więcej niż w analogicznym okresie zeszłego roku – wynika z danych Centrum e-Zdrowia. Tak dobre wyniki to w dużej mierze efekt rosnącej dostępności szczepień w aptekach – ocenili eksperci.

Statystyki szczepień

Zgodnie z opublikowanym w Dzienniku Urzędowym obwieszczeniem Ministra Zdrowia, od 25 sierpnia polscy pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnego podania 11 szczepionek w aptekach. Według danych Centrum e-Zdrowia odnotowano duży wzrost w przypadku szczepień przeciwko wirusowi RS (RSV), które od kwietnia 2025 r. są dostępne bezpłatnie dla seniorów po 65. roku życia. W całym poprzednim sezonie (tj. sierpień 2024 – lipiec 2025) zaszczepiono około 72 tys. osób, podczas gdy w obecnym sezonie, w pierwszych czterech miesiącach, liczba ta wzrosła niemal sześciokrotnie – do 407 252. Ponadto, najwięcej tych szczepień (od sierpnia 2025 r.), bo aż 126 145, wykonano w aptekach.

Jak ocenili eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, wzrost wykonywanych szczepień przeciw RSV to bardzo dobry przykład, jak refundacja i ułatwiony dostęp do szczepień mogą przełożyć się na poprawę poziomu ochrony zdrowia publicznego.

Z kolei przeciw grypie zaszczepiło się już niemal 2 mln Polaków, co jest wyraźnym wzrostem w porównaniu do analogicznego okresu w ubiegłym roku, kiedy szczepionkę otrzymało ok. 1,5 mln. osób. Od sierpnia 2025 r. ok. 30 proc szczepień przeciw grypie zostało zrealizowanych w aptekach, a resztę szczepień wykonano w placówkach leczniczych.

Pozytywny sygnał

„Wzrost liczby zaszczepionych Polaków jest bardzo pozytywnym sygnałem i dowodem na to, że ułatwienie dostępu do szczepień ma przełożenie na wzrost wyszczepialności. Należy jednak pamiętać, że nasze wskaźniki wyszczepialności, zwłaszcza wśród seniorów, wciąż pozostają niepokojąco niskie w porównaniu do zaleceń WHO i standardów europejskich, czyli 75 proc. wyszczepialności populacji powyżej 65 roku życia” – powiedział prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, cytowany w informacji, prasowej przesłanej PAP.

Eksperci zwrócili też uwagę, że wciąż ograniczony jest dostęp seniorów do najskuteczniejszych dla nich szczepionek. Fizjologiczne starzenie się organizmu, znane jako immunosenescencja, naturalnie osłabia reakcję seniorów na standardowe szczepionki. Aby odpowiedzieć na ten spadek odporności, powstała szczepionka wysokodawkowa przeciw grypie. Preparat ten zawiera czterokrotnie większą dawkę antygenów wirusa grypy, co pozwala układowi immunologicznemu osoby starszej wygenerować silniejszą i bardziej trwałą ochronę. Eksperci OPZCI podkreślili, że jest to odpowiedni i rekomendowany wybór dla osób starszych.

Z danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że w sezonie zakażeń wirusem grypy 2024/2025 ponad 2 mln osób zachorowały na grypę, a ok. 1 tys. zmarło z jej powodu, przy czym większość w tej grupie stanowiły osoby powyżej 60. roku życia.

Koszt szczepienia niższy od kosztów leczenia powikłań

Jak przypomnieli specjaliści, działania prewencyjne, takie jak szczepienia, są bardzo opłacalne – każdy wydany dolar na szczepienia zwraca się 15-krotnie w postaci oszczędności na hospitalizacjach. W skali makro, 1 milion przeznaczony na programy szczepień może generować nawet 15milionów oszczędności dla budżetu państwa, wynikających z ograniczenia kosztów leczenia, czy absencji chorobowej.

„Ograniczając seniorom, grupie najbardziej narażonej, dostęp do najskuteczniejszych szczepionek, państwo traci miliony złotych na leczenie powikłań pogrypowych i zaostrzenia chorób przewlekłych oraz zmaga się z przeciążeniem placówek medycznych i szpitali” – napisali w informacji prasowej.

„Koszt szczepienia jest znikomy w porównaniu z tym, ile kosztuje leczenie powikłań. Działania profilaktyczne to najkrótsza droga do odciążenia przeciążonych szpitali i budżetu” – oceniła dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, ekspert Rady Naukowej OPZCI.

Zdaniem ekspertów upraszczanie systemu szczepień i skracanie ścieżki pacjenta do uzyskania szczepienia powinno być priorytetem. Zależność ta jest widoczna szczególnie w przypadku aptek – dzięki zniwelowaniu wielu barier, liczba wykonywanych szczepień w tych miejscach wzrosła.

Jednak, zgodnie z danymi Centrum e-Zdrowia nadal głównym miejscem wykonywania szczepień są placówki podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), dlatego eksperci podkreślili wagę wdrożenia skróconej ścieżki do szczepień w POZ.

Inwestowanie w profilaktykę, chorób zakaźnych jest najszybszą i najtańszą drogą do zwiększenia odporności społeczeństwa i zmniejszenia presji na przeciążony system ochrony zdrowia, podsumowali specjaliści. (PAP)