Eksperci: opieka nad seniorami to kwestia solidarności społecznej – wyzwaniem m.in. otyłość

Polska jest krajem starzejących się ludzi i konieczne jest opracowanie systemu opieki nad seniorami w duchu solidarności społecznej – oceniają eksperci. Ich zdaniem jednym z wyzwań jest stworzenie strategii, która doprowadzi do redukcji otyłości, również wśród seniorów.

Otyłość kluczowym problemem zdrowia publicznego

„Otyłość to jest coś, za co solidarnie ponosimy odpowiedzialność, bo to my solidarnie zbudowaliśmy świat na marketingu otyłości, to my solidarnie zaprzestaliśmy edukacji i aktywizacji prozdrowotnej i to my musimy dziś solidarnie sobie z tym poradzić” – podkreśliła w rozmowie z PAP Marta Pawłowska MBA z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.

Jak przypomniała, otyłość jest kluczowym problemem zdrowia publicznego, ponieważ stanowi istotny czynnik ryzyka chorób metabolicznych (cukrzyca i zespół metaboliczny) i nowotworów, choroby zwyrodnieniowej stawów, chorób układu sercowo-naczyniowego. Znane jest ok. 200 schorzeń będących powikłaniem otyłości. Jest ona również ważnym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci. Koszty związane z leczeniem otyłości i jej powikłań obciążają system opieki zdrowotnej. Co więcej epidemia otyłości ogranicza rozwój gospodarczy, ponieważ zmniejsza produktywność osób nią dotkniętych.

„Statystyki wskazują, że już dziś w Polsce co trzecia osoba ma nadwagę, a co czwarta jest otyła. Zgodnie z danymi OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) około 2050 r., czyli za 25 lat, statystyczny Polak będzie żył krócej z powodu otyłości aż o 4 lata” – mówiła Pawłowska.

Dodała, że według danych CBOS w Polsce aż  40 proc. osób po 65. roku życia ma nadwagę, a 35 proc. otyłość. „A otyłość i nadwaga predysponują do pogarszania się stanu zdrowia oraz jakości życia” – zaznaczyła ekspertka.

Strategiczny plan redukcji otyłości w Polsce

Dlatego Uczelnia Łazarskiego wraz z Polskim Towarzystwem Leczenia Otyłości (PTLO) opracowała założenia do strategicznego planu redukcji otyłości w Polsce – z uwzględnieniem profilaktyki, diagnostyki i leczenia. Zostały one opisane w raporcie pt. „ Otyłość. Skala zjawiska i konsekwencje. Założenia do stworzenia planu strategicznego redukcji otyłości w Polsce”.

Działając jako Partnerstwo na rzecz Profilaktyki i Leczenia Otyłości eksperci Uczelni Łazarskiego oraz PTLO przeanalizowali dane z 13 krajów i wyłonili 18 wskaźników związanych z profilaktyką, diagnostyką oraz leczeniem otyłości we wszystkich grupach wiekowych. Uwzględnili również  mechanizmy finansowania. Wybrano takie kraje, jak np. Francja, Hiszpania, Czechy, które mają najszerszy panel rozwiązań (o wynikach potwierdzonych naukowo) przyczyniających się do redukcji otyłości.

„Wskazaliśmy na ponad 50 konkretnych interwencji i działań, które – na wzór innych krajów – powinny nas prowadzić do stworzenia w Polsce czegoś w rodzaju ekosystemu redukującego  występowanie otyłości” – podkreśliła Pawłowska. Jak wyjaśniła, model ekosystemu STOP OTYŁOŚCI zaproponowany w raporcie opiera się na 12 krokach. Przede wszystkim konieczne jest zwiększenie świadomości społecznej na temat otyłości oraz jej konsekwencji.

„O otyłości trzeba mówić przez cały cykl życia człowieka – od poczęcia aż do późnego wieku senioralnego” – tłumaczyła specjalistka. „Trzeba zwiększać świadomość prozdrowotnego stylu życia, rozwijać nasze kompetencje w tym zakresie, ograniczać środowisko sprzyjające otyłości i zapewniać realny dostęp do powszechnej diagnostyki i skutecznego leczenia choroby otyłościowej”.

Z tego powodu niezbędne jest wprowadzenie edukacji zdrowotnej w szkołach i przedszkolach i promowanie w społeczeństwie aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia. W ocenie specjalistki w Polsce mamy dużo nierówności w dostępie do profilaktyki otyłości, w tym do zdrowej żywności. „Zdrowe wybory, np. żywnościowe powinny być łatwiejszymi wyborami, a dziś są niestety trudniejszymi wyborami” – tłumaczyła ekspertka. Konieczne jest wprowadzenie regulacji dotyczących reklamy niezdrowej żywności i napojów, dodała.

Pawłowska oceniła, że działając na rzecz redukcji otyłości w naszym kraju musimy korzystać z wyników badań naukowych, dlatego trzeba wspierać ich rozwój.

Konieczna współpraca między sektorami publicznym, prywatnym i społeczeństwem obywatelskim

W raporcie podkreślono też konieczność tworzenia programów profilaktycznych i interwencyjnych, wspierania programów redukcji masy ciała, promowania aktywności fizycznej w miejscach pracy.

„W tworzeniu ekosystemu, który sprzyja redukcji otyłości niezbędna jest współpraca między sektorami publicznym, prywatnym oraz społeczeństwem obywatelskim. Bez partnerstwa publiczno- prywatnego nie sfinansujemy żadnego racjonalnego programu redukcji otyłości” – tłumaczyła Pawłowska. W jej ocenie ważną rolę do odegrania mają tu również samorządy, szkoły i organizacje pozarządowe. „Są one kluczowe dla lokalnych działań na rzecz zdrowia publicznego” – oceniła.

Podkreśliła, że raporcie podano wskaźniki, które pomogą monitorować skuteczność proponowanych rozwiązań.

Podczas lipcowej debaty think tanku Medyczna Racja Stanu Pawłowska oceniła, że aby działania w dziedzinie walki z otyłością się powiodły, strategia musiałaby uzyskać wysoki priorytet, a odpowiadać za nią powinna Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. „Wierzymy że zaproponowana przez nas strategia zostanie wdrożona w Polsce ustawą. Gdyby to się wydarzyło, to będzie także pewien szlak przetarty dla innych problemów społeczno-zdrowotnych, jak np. polityka senioralna” – powiedziała.

Obecna na debacie minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz zaznaczyła, że kulminacja wyzwań związanych ze starzeniem się społeczeństwa nastąpi w 2060 r., kiedy osób powyżej 80. roku życia będzie w Polsce o ponad 80 proc. więcej niż dzisiaj. „Nasze wnuki będą miały wielką odpowiedzialność (...), gdyż trzeba dużo wysiłku włożyć w poradzenie sobie z tym wyzwaniem” – oceniła. W jej ocenie najważniejszym fundamentem w radzeniu sobie ze starzeniem społeczeństwa jest solidarność społeczna.

Prezes Izby POLMED, Arkadiusz Grądkowski odniósł się podczas debaty do problemów polskich pacjentów, w tym seniorów, z dostępem do wyrobów medycznych. Ocenił, że kluczowe jest regularne aktualizowanie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie - zarówno jeśli chodzi o listę produktów, jak i wysokość limitów ich finansowania. W jego opinii aktualnie brakuje sprecyzowanej procedury legislacyjnej, która skłoniłaby decydentów do regularności w tym zakresie. (PAP)