Odmowa przyjmowania leków w szpitalu psychiatrycznym – kiedy jest możliwa?

Pacjent leczony w szpitalu psychiatrycznym posiada takie samo prawo do podejmowania decyzji dotyczących swojego leczenia, w tym przyjmowanych leków, jak pacjenci pozostałych szpitali, z wyjątkiem sytuacji przewidzianych przepisami prawa. Pacjent ma prawo samodzielnie podjąć decyzję, czy wyraża zgodę na udzielanie mu świadczeń zdrowotnych, czy też z nich rezygnuje. Zgoda lub odmowa obejmuje również farmakoterapię, która stanowi jeden z elementów leczenia.

Złe samopoczucie po podaniu leku należy zgłosić lekarzowi

Kluczowe w podejmowaniu przez pacjenta decyzji jest przekazanie przez lekarza w sposób zrozumiały oraz  dostosowany do możliwości percepcyjnych pacjenta, z odpowiednim wyprzedzeniem, wszystkich istotnych informacji o stanie zdrowia i proponowanym leczeniu, następstwach jego zastosowania lub zaniechania, pozwalających na świadomy udział w podejmowaniu przez pacjenta decyzji, tj. wyrażenia zgody lub sprzeciwu na udzielenie świadczenia zdrowotnego.

Pacjent, który odczuwa złe samopoczucie po podaniu leku powinien ten fakt zgłosić lekarzowi. Jednym z praw pacjenta jest prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych. Szpital powinien zapewnić przyjmowanie zgłoszeń od pacjentów, a także monitorowanie występowania działań niepożądanych stosowanych produktów leczniczych.

Leczenie przymusowe

Odmienną sytuację stanowi przymusowe podanie leku pacjentowi, możliwe wyłącznie ze wskazań przewidzianych przepisami prawa m.in. zdrowotnych i życiowych. Jest to jednostronna decyzja personelu medycznego uprawnionego do jej podjęcia, bez potrzeby uzyskiwania zgody bądź sprzeciwu pacjenta. Z uwagi na fakt, że przymusowe podanie leku stanowi szczególnego rodzaju ingerencję w fundamentalne prawa i wolności człowieka, powinno być stosowane wyłącznie w granicach ściśle określonych przepisami prawa, z zapewnieniem szczególnej dbałości o pacjenta. Zgodnie z prawem przymusowo lek można stosować wobec osób, które:

• dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu,
• w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu,
• poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie m. in. psychiatrycznej opieki zdrowotnej.

Przymusowe podanie leku jest jedną z form stosowania przymusu bezpośredniego, który powinien przebiegać i zostać udokumentowany zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.