Zmiany w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy

Od 30 września 2025 r. obowiązują znowelizowane przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej specustawa) – przypomina NFZ. Dotyczą one m.in. dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy, których pobyt w Polsce – na mocy tej specustawy – jest uznawany za legalny. Nowelizacja przepisów specustawy wprowadza istotne zmiany w dostępie do świadczeń, do których dotychczas mieli prawo dorośli obywatele Ukrainy, którzy znaleźli w Polsce schronienie przed wojną.

Podstawa prawna

We wtorek, 30 września 2025 r. weszły w życie zmiany w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy. Dotyczą one tych obywateli Ukrainy, którzy nie są ubezpieczeni w Polsce, ale na mocy specustawy^[1], ich pobyt w naszym państwie jest uznawany za legalny i mają oni prawo do korzystania m.in. ze świadczeń opieki zdrowotnej.

Zgodnie z nowelizacją przepisów^[2] osobom powyżej 18. roku życia, o których mowa powyżej, od 30 września 2025 r. NIE PRZYSŁUGUJE prawo do:

• leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej;
• podania produktów leczniczych wydawanych pacjentom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia;
• programów zdrowotnych;
• rehabilitacji leczniczej;
• leczenia stomatologicznego;
• programów lekowych;
• ratunkowego dostępu do technologii lekowych;
• świadczeń opieki zdrowotnej polegających na przeszczepianiu lub zastosowaniu u ludzi komórek, w tym komórek krwiotwórczych szpiku, krwi obwodowej oraz krwi pępowinowej, tkanek i narządów pochodzących od żywego dawcy lub ze zwłok, o którym mowa w ustawie z 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2023 r. poz. 1185);
• zabiegów endoprotezoplastyki i usunięcia zaćmy;
• leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, objętych refundacją na podstawie ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 907 i 1192);
• zaopatrzenia w wyroby medyczne, na zlecenie osoby uprawnionej, oraz ich naprawy, o których mowa w ustawie z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

To trzeba wiedzieć!

Zmiany dotyczą osób powyżej 18. roku życia. Dzieci są nadal uprawnione do świadczeń wymienionych w pkt 3-11, tak jak dotychczas.

Jednocześnie w przypadku, gdy w trakcie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej wskazanych w pkt 3-9, pacjent ukończył 18. rok życia, świadczenia te są kontynuowane do zakończenia leczenia.

Ponadto, jeśli udzielanie świadczeń wymienionych w pkt 3-9 rozpoczęło się przed 30 września 2025 r., czyli przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów specustawy dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, przysługują one tym pacjentom do zakończenia leczenia.

WAŻNE!

Zwracamy szczególną uwagę na zmiany w zakresie wystawiania recept z refundacją, ponieważ od 30 września 2025 r. dla obywateli Ukrainy (powyżej 18 roku życia), których obejmują przepisy specustawy^[2], recepty powinny być wystawiane ze 100% odpłatnością. Wystawienie recepty refundowanej dla osób nieuprawnionych jest zagrożone sankcją, która wynika wprost z ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 907 i 1192).

eWUŚ gotowy na zmiany

System eWUŚ jest dostosowywany do zmian w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej dla obywateli Ukrainy, których dotyczą przepisy specustawy^[2]. Wprowadziliśmy nowe oznaczenia, które dotyczą uprawnień do świadczeń dla tych osób (poniżej i powyżej 18. roku życia).

Projektowane zmiany w systemie eWUŚ w związku z procedowanymi pracami legislacyjnymi dotyczącymi obywateli Ukrainy. Fundusz przypomina, że koszty leczenia obywateli Ukrainy, których dotyczą przepisy specustawy, są pokrywane z budżetu państwa, a nie z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia.

***

Piśmiennictwo:
1. Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2025 r., poz. 337, z późn. zm.)
2. Ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2025 r., poz. 1301).