MZ: Wzmacniamy bezpieczeństwo pracowników ochrony zdrowia

Ministerstwo Zdrowia, we współpracy z innymi resortami i przedstawicielami środowisk medycznych, wdraża rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo pracy lekarzy, pielęgniarek i ratowników. Obejmują one zmiany ustawowe, wytyczne prokuratury, programy wsparcia oraz nowe inwestycje.

Nowe przepisy

„Bezpieczeństwo pracowników ochrony zdrowia to nasz priorytet – podejmowane działania mają zapewnić im lepsze warunki pracy i skuteczniejszą ochronę prawną, a jednocześnie usprawnić funkcjonowanie całego systemu opieki zdrowotnej” – czytamy na stronach resortu zdrowia.

24 kwietnia 2025 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw. Nowe regulacje wprowadzają istotne rozwiązania, które poprawiają bezpieczeństwo i warunki pracy zespołów ratownictwa medycznego.

Na te rozwiązania MZ przeznaczy w 2025 r. 187 mln zł.

Zwiększenie zatrudnienia personelu medycznego i nowe jednostki ratownicze

W ustawie znalazł się przepis, który wprowadza trzyosobowe Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) oraz Motocyklowe Jednostki Ratownicze (MJR). Obecnie minimalny skład zespołów ustalony jest na poziomie dwóch osób. Liczba i rozlokowanie zespołów ratowniczych w terenie określi wojewódzki plan działania systemu PRM. 

Motocykle ratunkowe dotrą szybciej tam, gdzie karetka będzie miała trudności z dojazdem. MJR będą działać od początku maja do końca września, do 12 godzin dziennie.

Nowela zmienia też zakres doświadczenia dyspozytora medycznego. Dotychczas musiał mieć trzy lata doświadczenia zawodowego. Skrócono to do dwóch lat.

Odciążone SOR-y i krótszy czas dojazdu – lepsze warunki pracy medyków, szybsza pomoc pacjentom

Nowe przepisy mają usprawnić działanie SOR-ów i zwiększyć dostępność pomocy w nagłych przypadkach. Szpitalne oddziały ratunkowe w poszczególnych województwach mają obsługiwać maksymalnie 200 tys. mieszkańców. Czas dojazdu karetki do SOR-u nie przekroczy 45 minut. Uregulowano także zasady dotyczące przewozu zwłok osób zmarłych w karetkach – będą one kierowane do zakładu medycyny sądowej lub do szpitalnego prosektorium.

Lepiej wykwalifikowane kadry systemu PRM

Dzięki zmianie definicji lekarza, do zespołów ratownictwa medycznego mogą dołączać także specjaliści intensywnej terapii. Lekarze i pielęgniarki pracujący w karetkach i na SOR-ach są objęci obowiązkowymi kursami postępowania w stanach nagłych.

Z kursów zwolnieni będą:

• lekarze specjaliści medycyny ratunkowej, intensywnej terapii, anestezjologii i intensywnej terapii,
• pielęgniarki z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki,
• osoby w trakcie specjalizacji w tych dziedzinach.

Dodatki za pracę w niedzielę i święta oraz w dni wolne od pracy

Nowelizacja zapewnia wszystkim pracownikom zespołów ratownictwa medycznego takie same dodatki za pracę w niedziele, święta, dni wolne i w porze nocnej. Dodatek wynosi 45% lub 65% podstawowej pensji. Do tej pory prawo to mieli wyłącznie medycy w zespołach stacjonujących przy szpitalu. Teraz obejmuje ono wszystkich członków ZRM, w tym pilotów Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Telefoniczne wsparcie psychologiczne dla członków zespołów ratownictwa medycznego i funkcjonariuszy

Od 1 czerwca 2025 r. członkowie zespołów ratownictwa medycznego, policjanci, funkcjonariusze Straży Granicznej i Służby Więziennej oraz ich rodziny mogą korzystać z bezpłatnej i anonimowej pomocy psychologicznej. Wsparcie dostępne jest pod numerem telefonu 800 702 430. Doświadczeni specjaliści dyżurują codziennie w godzinach od 16:00 do 24:00, udzielając profesjonalnej pomocy w zakresie zdrowia psychicznego.

Inicjatywa stanowi odpowiedź na stres i traumatyczne doświadczenia związane z wykonywaniem obowiązków zawodowych w służbach medycznych i mundurowych. Infolinia została uruchomiona dzięki środkom z Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.

Świadek zdarzenia może pomóc szybciej – większe wsparcie dla medyków, większe szanse dla pacjentów

Ważną zmianą jest rozszerzenie definicji pierwszej pomocy, która umożliwia podanie poszkodowanemu przez świadka zdarzenia leków, które ten ma przy sobie, np. w przypadku ataku padaczki, wstrząsu anafilaktycznego czy hipoglikemii.

W szkołach i przedszkolach dzieciom przewlekle chorym leki podać będą mogli nauczyciele i opiekunowie. Zmiany pozwalają w nagłych sytuacjach szybciej reagować, jeszcze przed przyjazdem pogotowia.

382 mln zł w 2026 r. na szkolenia, wsparcie psychologiczne i nowe wyposażenie ratowników

Od 1 stycznia 2026 r. wejdą w życie nowe przepisy wzmacniające ochronę ratowników medycznych. Przewidują one m.in.:

• regularne szkolenia z samoobrony, technik deeskalacji i reagowania w trudnych sytuacjach (co najmniej raz na 5 lat),
• wsparcie psychologiczne w radzeniu sobie ze stresem i skutkami agresji,
• dobrowolne, anonimowe ankiety, które pozwolą monitorować skalę agresji wobec medyków,
• kamizelki nożoodporne jako obowiązkowy element wyposażenia wszystkich Zespołów Ratownictwa Medycznego.

Nowe wytyczne Prokuratora Generalnego ws. postępowań dot. przestępstw wobec medyków

14 lipca Prokurator Generalny wydał „Wytyczne w sprawie prowadzenia postępowań o przestępstwa popełniane na szkodę osób udzielających świadczeń zdrowotnych, pierwszej pomocy, czynności ratunkowych, a także innych osób wykonujących obowiązki służbowe i zawodowe, które na mocy przepisów szczególnych korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.”

Stanowią one odpowiedź na coraz większą liczbę zdarzeń, które charakteryzują się agresją słowną oraz fizyczną, która dotyka m.in.:

• osób wchodzących w skład zespołów ratownictwa medycznego,
• osób udzielających świadczeń zdrowotnych w szpitalnych oddziałach ratunkowych (lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych i pozostałego personelu medycznego),
• zwłaszcza w postaci pobić, spowodowania uszkodzeń ciała, gróźb karalnych i znieważeń ze strony tych, którym pomoc jest udzielana, członków ich rodzin, a nawet osób postronnych.

Nowelizacja Kodeksu karnego – surowsze kary za napaść na personel medyczny

Ważnym elementem pakietu działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia jest nowelizacja Kodeksu karnego, przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości. 19 sierpnia 2025 r. została przyjęta przez Radę Ministrów i zakłada zaostrzenie kar wobec sprawców ataków na osoby zaangażowane w działania ratownicze i ochronne.

Zmiany mają na celu zwiększenie ochrony funkcjonariuszy publicznych oraz osób, które – choć nie posiadają formalnego statusu funkcjonariusza – narażają swoje zdrowie i życie w celu ochrony porządku publicznego i ratowania innych ludzi.

Współpraca z policją

Ponad 9 900 członków ZRM, reprezentujących 80% dysponentów zespołów skorzystało ze szkoleń z zakresu samoobrony. Do grudnia 2025 r. planowane przeszkolenie łącznie 15 000 osób.

Wzmocniony został system reagowania na zagrożenie – przycisk „Pomoc” został zintegrowany z Systemem Wspomagania Dowodzenia PRM, a dyspozytorzy i Policja działają według jednolitych wytycznych operacyjnych.

Na mocy decyzji Komendanta Głównego Policji wszystkie zgłoszenia dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa medyków otrzymują status „PILNY”. Oznacza to natychmiastowe skierowanie odpowiednich sił i środków na miejsce zdarzenia.

Ogólnopolska kampania społeczna „Ratujmy życie. Razem”

„Ratujmy życie. Razem” to apel o współdziałanie i aktywną postawę społeczeństwa w ratowaniu ludzkiego życia. Kluczowym elementem kampanii jest spot (w wersji wideo i audio), przygotowany wspólnie z przedstawicielami środowiska medycznego. Podkreśla on, że w ratowaniu życia liczy się także postawa świadków – ich szybka reakcja, współpraca i akceptacja decyzji medyków.

Więcej szczegółów znajdą Państwo TUTAJ.