Dyspepsja czynnościowa (FD, functional dyspepsia) jest przewlekłą chorobą żołądka i dwunastnicy zaliczaną do zaburzeń interakcji jelitowo-mózgowej. Schorzenie to diagnozuje się na podstawie objawów, takich jak ból lub pieczenie w nadbrzuszu, wczesne uczucie sytości (nieprzyjemne uczucie zalegania pokarmu w żołądku) lub pełność poposiłkowa (nieproporcjonalna do ilości spożytego pokarmu, co nie pozwala dokończyć posiłku), oraz prawidłowego wyniku endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego[3, 4]. Pojęcie dyspepsji nie obejmuje zgagi (pieczenie w okolicy zamostkowej), chociaż zgaga często współistnieje z dyspepsją.
Choroba ta dotyka 5–10% populacji świata i ma nawracający charakter[3, 4]. Jeśli dyspepsji towarzyszy zakażenie Helicobacter pylori, to należy przeprowadzić eradykację. W przypadku braku zakażenia skuteczne opcje leczenia FD obejmują leki hamujące wydzielanie kwasu, takie jak IPP lub antagoniści receptora H2, prokinetyki, neuromodulatory ośrodkowe – w tym trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny lub leki przeciwpsychotyczne (takie jak lewosulpiryd)[3]. Zalecana jest empiryczna supresja kwasu u pacjentów z dyspepsją, jeśli mają negatywny wynik zakażenia Helicobacter pylori lub jeśli po terapii eradykacyjnej H. pylori objawy nadal występują [4–6].
Alternatywnym podejściem do terapii IPP jest zmniejszenie wytwarzania kwasu za pomocą antagonisty receptora H2. Przeprowadzono 7 randomizowanych badań kontrolnych porównujących te dwa podejścia, w których oceniano 2456 pacjentów z niestrawnością. W niektórych nie stwierdzono statystycznie istotnej różnicy między IPP i antagonistą receptora H2 w zakresie złagodzenia objawów.
W metaanalizie z 2019 r. stwierdzono przewagę antagonistów receptora H2 nad placebo. Współczynnik ryzyka braku poprawy w przypadku objawów w 12 badaniach obejmujących 2268 pacjentów był mniejszy po zatosowaniu antagonisty receptora H2 w porównaniu z placebo (0,79; 95% CI: 0,68–0,92) [4–6].
Piśmiennictwo
1. Świdnicka-Siergiejko A, Marek T, Waśko-Czopnik D et al. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Konsensus Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022. Med Prakt. 2022; 6: 38-74.
2. Dąbrowski A. Nowości w dziedzinie hamowania wydzielania kwasu solnego w żołądku. Gastroenterologia Kliniczna. 2014; 6(4): 127-33.
3. Ford AC, Moayyedi P, Black CJ et al. Systematic review and network meta-analysis: efficacy of drugs for functional dyspepsia. Aliment Pharmacol Ther. 2021; 53(1): 8-21.
4. Dąbrowski A, Marlicz K. Dyspepsja. In: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna. Kraków 2023.
5. Moayyedi PM, Lacy BE, Andrews CN et al. ACG and CAG Clinical Guideline: management of dyspepsia. Am J Gastroenterol. 2017; 112: 988-1013.
6. Black CJ, Paine PA, Agrawal A et al. British Society of Gastroenterology guidelines on the management of functional dyspepsia. Gut. 2022; 71(9): 1697-723.
