Zakażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci

autorka: dr n. med. Magdalena Wołoszko
pediatra

Owsik ludzki – najczęstszy
Wśród zakażeń u dzieci dominuje owsica. Czynnik etiologiczny to owsik ludzki (Enterobius vermicularis). Jest to nicień bytujący w jelicie grubym człowieka. Zwykle osiąga długość od około kilku milimetrów do centymetra. Źródłem zakażenia jest zawsze człowiek chory. Do infestacji najczęściej dochodzi w wyniku połknięcia jaj pasożyta, czyli drogą pokarmową. Jaja mogą być obecne w otoczeniu osoby chorej na skażonych przedmiotach codziennego użytku w tym zabawkach, ubraniach, deskach sedesowych, pościeli, ręcznikach. Od zakażenia do pojawienia się wydalania jaj z kałem upływa zwykle od 14 dni do 8 tygodni. Może dochodzić do samozakażenia przez połykanie wydalonych jaj.

Lamblioza-giardioza
Drugie co do częstości zakażenie u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym to lamblioza-giardioza. Czynnik etiologiczny to pierwotniak Giardia lamblia. Do zakażenia również dochodzi drogą pokarmową zwykle poprzez zakażoną cystami pasożyta wodą oraz niedokładnie umytymi owocami lub warzywami. Pierwotniaki bytują w przewodzie pokarmowym, m.in. w drogach żółciowych.

Glista ludzka – rzadko
Z kolei glista ludzka to rzadkie zakażenie u dzieci. Nie można zarazić się nią od innego człowieka. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie pokarmów czy wody zanieczyszczonej inwazyjnymi jajami glisty. Źródłem zakażenia może być spożycie nieumytych warzyw czy owoców.

Najważniejsza higiena
Pasożyty mogą być przyczyną różnorodnych dolegliwości u dzieci. Pomimo bardzo dobrych warunków sanitarnych w żłobkach, przedszkolach i szkołach robaczyce (owsica) nadal pozostają powszechnym problemem wśród dzieci i ich opiekunów. W większości przypadków do zakażenia dochodzi wskutek nieprzestrzegania lub nieprawidłowego wykonywania podstawowych zasad higieny, tj. częstego mycia rąk i izolacji osób zakażonych. Dzieje się tak głównie dlatego, że małe dzieci nie mają jeszcze wyuczonych odpowiednich nawyków  higienicznych, a stały nadzór nad nimi w grupie jest trudny.

Jakie objawy mogą powodować pasożyty?
Zakażenia mogą przebiegać całkowicie bezobjawowo. Najczęstszymi symptomami choroby są bóle brzucha, świąd okolicy odbytu szczególnie nasilony w nocy i nad ranem, niespokojny sen, utrata apetytu, chudnięcie, zmiana zachowania dziecka, kłopoty z koncentracją, stany zapalne sromu i krocza. Zgrzytanie zębami nie jest natomiast objawem charakterystycznym dla robaczyc.

Rozpoznanie zakażenia pasożytami przewodu pokarmowego
W owsicy i glistnicy przede wszystkim należy wykonać badania mikroskopowe świeżego kału w kierunku obecności jaj pasożytów. Badania takie wykonane kilkukrotnie (3x) zwiększają czułość metody. Owsicę można również rozpoznać wykonując wymaz z okolicy odbytu, używając taśmy celulozowej. Tego typu wymaz wykonujemy rano, tuż po wstaniu z łóżka. W niektórych przypadkach, jeśli zostanie przez dziecko wydalony cały pasożyt (owsik, glista ludzka), można zabezpieczyć go do badania w roztworze 0,9% NaCl (sól fizjologiczna).
Kolejnymi metodami stosowanymi w diagnostyce zakażeń pasożytami są metody serologiczne. Polegają na wykryciu antygenów w badanym materiale (w kale – giardioza) lub swoistych przeciwciał w surowicy (toksoplazmoza, włośnica). Badania serologiczne surowicy mają przede wszystkim zastosowanie w badaniach populacyjnych i nie są przydatne u indywidualnych chorych. Istnieją również metody molekularne wykrywające materiał genetyczny pasożyta metodą PCR (toksoplazmoza, pnemocystoza).

Strony: 1 2