Metformina w leczeniu stanów przedcukrzycowych

Metformina
Metformina działa dwukierunkowo: zmniejsza produkcję glukozy w wątrobie, ale też zmniejsza insulinooporność tkanek. Od lat, mimo ciągłego rozwoju wiedzy o cukrzycy i produkcji nowych, efektywnych leków przeciwcukrzycowych, pozostaje lekiem pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2, ale też w stanach przedcukrzycowych.
W rekomendacji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego PTD z 2018 r. pacjenci, u których rozpoznaje się stan przedcukrzycowy, powinni zostać poinformowani w pierwszej kolejności o konieczności zmiany stylu życia. Jednak szczególnie u osób z BMI (body mass index) ≥35 kg/m2 i poniżej 60 r.ż. oraz u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej już równolegle powinno rozważyć się farmakoterapię pod postacią metforminy, rozpoczynając od mniejszych dawek.
Według zaleceń metformina jest lekiem pierwszego wyboru u każdego chorego z cukrzycą typu 2, o ile nie ma przeciwwskazań do jej stosowania (np. niewydolność nerek, wątroby). Preparaty metfominy wpływają jednocześnie korzystnie na gospodarkę lipidową i pomagają w walce z otyłością; działają ochronnie na małe i duże naczynia krwionośne, wpływają korzystnie na gospodarkę lipidową (zwiększając stężenie HDL i trochę zmniejszając stężenie LDL). Metformina jest od kilku lat lekiem refundowanym u osób ze stwierdzonym stanem przedcukrzycowym.
Pisząc o insulinooporności i stanach przedcukrzycowych nie można zapomnieć o Zespole Policystycznych Jajników, w których część preparatów metforminy jest również refundowana oraz o tym, że insulinooporność i najczęściej z nią występująca otyłość brzuszna wpływają na powstawanie PCOS.
W badaniach wykazano pozytywny wpływ metforminy w dawce 2 x 850 mg na obniżenie stężenia insuliny, redukcję ciśnienia tętniczego i tętna u pacjentek z PCOS. Wykazano poprawę wskaźnika insulinooporności HOMA-IR u pacjentek przyjmujących metforminę w tej dawce w PCOS.
W badaniu porównującym skuteczność metforminy w PCOS do placebo (badano dawkę 2 x 850 mg) stwierdzono korzystny wpływ dawki 2 x 850 mg na nadmierne owłosienie, regularność cykli i masę ciała pacjentek.

Stan przedcukrzycowy – o krok od cukrzycy?
W dużym badaniu (Diabetes Prevention Program) dotyczącym prewencji cukrzycy u pacjentów o dużym ryzyku zachorowania na cukrzycę, u których zastosowano metforminę w dawce 850 mg, a następnie w dawce 2 x 850 mg, zmniejszyło się ryzyko wystąpienia cukrzycy o 31% w porównaniu do placebo w obserwacji 2,6-letniej i o 18% w 10-letniej.

Podsumowanie
W leczeniu insulinooporności nieprzecenioną rolę odgrywają preparaty metforminy. W ostatnich latach powstały nowe leki przeciwcukrzycowe, a jednak to metformina w ogromnej ilości badań naukowych i klinicznych uznana jest za efektywny i stosunkowo bezpieczny środek, który stoi na czele algorytmu wdrażania leczenia w cukrzycy typu 2. Co więcej, jest zalecana również już na etapie stwierdzenia dużego ryzyka rozwoju cukrzycy.

Piśmiennictwo:
1. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia Kliniczne Dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Diabetologia Praktyczna 2018, 4, 1, 24-25.
2. Fruzzetti F, Ghiadoni L, Virdis A, et al. Adolescents with Classical Polycystic Ovary Syndrome Have Alterations in the Surrogate Markers of Cardiovascular Disease but Not in the Endothelial Function. The Possible Benefits of Metformin. J Pediatr Adolesc Gynecol 2016, 29: 489e495.
3. Pasquali R, Gambineri A, Biscotti D, et al. Effect of Long-Term Treatment with Metformin Added to Hypocaloric Diet on Body Composition, Fat Distribution, and Androgen and Insulin Levels in Abdominally Obese Women with and without the Polycystic Ovary Syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2000; 85: 2767-2774.
4. Diabetes Prevention Program Research Group. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle intervention or metformin. N Engl J Med. 2002; 346: 393-403.
5. Diabetes Prevention Program Research Group. 10-year follow-up of diabetes incidence and weight loss in the Diabetes Prevention Outcomes Study. Lancet. 2009: 374: 1677-1686.
6. Clifford J. Bailey. Metformin: Effects on Micro and Macrovascular Complications in Type 2 Diabetes. Cardiovasc Drugs Ther 2008: 22: 215-224.
7. Goldberg R, Temprosa M, Otvos J, et al. Lifestyle and Metformin Treatment Favorably Influence Lipoprotein Subfraction Distribution in the Diabetes Prevention Program. J Clin Endocrinol Metab 2013: 98: 3989-3998.
8. Gagan Priya. Management of prediabetes. J Pak Med Assoc. 2018: 68(4): 669-671.

Strony: 1 2