Opieka farmaceutyczna
Hialitoza – o jakich chorobach świadczy nieprzyjemny zapach z ust
7 minut
autor: dr n. med. Leszek Marek Krześniak
specjalista chorób wewnętrznych
Hialitoza znana była już w czasach antycznych. Przed wiekami wytrawni lekarze już na podstawie samych zapachów dobywających się z ust potrafili stawiać diagnozy lub też zapachy te ukierunkowywały ich poczynania diagnostyczne. Szczególnie dużą wagę przywiązywali do nich starożytni lekarze chińscy. Według Talmudu nieprzyjemny zapach z ust uprawniał małżonków do rozwodu. Zaś wyznawcy Islamu z hialitozą nie byli wpuszczani do meczetów, aby nie obrażali Boga.
Współczesna nauka w normalnym ludzkim oddechu wyodrębnia około 400 lotnych substancji organicznych. Chociaż w jamie ustnej żyje około 300 gatunków bakterii, to za nieprzyjemny oddech odpowiadają tylko dwie substancje, a mianowicie: siarkowodór i metanotiol, które są produkowane przez zaledwie cztery gatunki bakterii: Veillonella alcalescens, Fusobacterium nucleatum, Bacterioides malaninogenicus i Klebsiella pneumoniae. Choć niektórzy ludzie sami odczuwają nieprzyjemny zapach wydobywający się z ich ust, większość osób cierpiących z tego powodu dowiaduje się o swoim problemie dopiero z otoczenia. Zazwyczaj nie odbierają nieprzyjemnej woni jako przykrej, bądź też w ogóle tego faktu nie odnotowują.
Przyczyny nieprzyjemnego zapachu z ust:
- zmiany zapalne na śluzówkach jamy ustnej i zmiany okołozębowe, paradontoza, nasilona próchnica zębów, gdy nagromadzone bakterie wytwarzają toksyny i gazy o nieprzyjemnym zapachu;
- zaniedbania higieniczne, niemycie zębów lub rozkładające się resztki pokarmowe, które znajdują się w dziurawych zębach, pod protezami, sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów wydzielających gazy o nieprzyjemnym zapachu;
- obecność drożdżaków na śluzówkach jamy ustnej z towarzyszącym białym nalotem na języku, czasem także aftami i zajadami;
- angina, ropne zmiany na migdałkach lub czopy ropne w kryptach, bakteryjne zapalenie gardła, zatok obocznych nosa;
- refluks żołądko-jelitowy, kiedy kwaśna treść żołądkowa wraca do przełyku i jamy ustnej, tu charakterystyczne jest pojawianie się kwaśnego zapachu bezpośrednio po odbijaniu się;
- gorzki zapach zdarza się u ludzi po przebytej resekcji pęcherzyka żółciowego i cierpiących na żółciowy nieżyt żołądka, kiedy obfita treść żółciowa cofa się z dwunastnicy do żołądka, a następnie jest zarzucana do przełyku i jamy ustnej, nierzadko do takich sytuacji dochodzi także w czasie snu;
- zapach acetonu z ust wyczuwa się u chorych z niewyrównaną cukrzycą, u niektórych osób zapach ten może być objawem zaawansowanej, a nie rozpoznanej jeszcze cukrzycy;
- zapach acetonu z ust pojawia się także u osób, które intensywnie odchudzają się przy pomocy diety bezwęglowodanowej;
- zapach amoniaku wyczuwa się u osób z ciężkimi chorobami wątroby;
- nieprzyjemny zapach z ust występuje u osób z chorobami nerek, takimi jak mocznica, czyli kiedy we krwi nagromadzi się nadmierna ilość mocznika, którego chore nerki nie są w stanie wydalić;
- nieprzyjemne zapachy z ust występują u osób z dysbakteriozą jelitową, kiedy najczęściej dochodzi do kolonizacji jamy ustnej i całego przewodu pokarmowego szczepami drożdżaków Candida albicans na miejsce pałeczek kwasu mlekowego, które w przewodzie pokarmowym hamują rozwój drożdżaków, stany zapalne na śluzówkach jamy ustnej, pleśniawki są także przyczyną nieprzyjemnych zapachów;
- także spożywanie niektórych pokarmów roślinnych, jak cebula, czosnek, w których zawarte są organiczne związki siarki wydzielające się przez skórę i błony śluzowe są przykrymi i trudnymi do wytrzymania przez otoczenie zapachami;
- u osób palących papierosy i u nadużywających alkoholu znacznie częściej występują nieprzyjemne zapachy z ust niż u niepalących i stroniących od nadmiernych ilości napojów wyskokowych;
- u osób, u których w żołądku doszło do zakażenia bakterią Helicobacter pylori, w powietrzu wydychanym stwierdza się znaczne ilości związków siarki i merkaptanu metylowego, co również jest powodem nieprzyjemnych zapachów z ust;
- genetycznie uwarunkowane zaburzenia metaboliczne charakteryzujące się brakiem enzymu rozkładającego trimetylaminę są przyczyną tzw. „zespołu rybiego zapachu” wydobywającego się z ust, a także z moczu i potu.