Opieka farmaceutyczna
Anafilaksja – zasady podawania adrenaliny
5 minut
W trakcie wstrząsu anafilaktycznego z reguły dochodzi do znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi (u dorosłych dolna granica ciśnienia skurczowego to 90 mmHg, u dzieci 70 mmHg). Powłoki skórne stają się blade, chłodne i oblane potem. U pacjenta może dojść do utraty przytomności czy nawet zgonu, w przypadku, gdy pojawi się obrzęk gardła, zamknięcie krtani i w konsekwencji brak możliwości oddychania. Zawsze w trakcie wstrząsu należy usunąć jeśli to możliwe czynnik wywołujący wstrząs, a przede wszystkim unikać znanych sobie czynników, które mogą doprowadzać do jego powstania.
Pacjenci powinni posiadać przy sobie adrenalinę w wygodnej postaci do samodzielnego podania, która nie musi być przechowywana w lodówce. Ponadto muszą posiadać umiejętność podania sobie adrenaliny w formie iniekcji domięśniowej. Dokonuje się jej w mięsień w przednio-bocznej części uda (w mięsień czworogłowy uda, a nie w mięsień pośladka!). Wstrzyknięcie może zostać wykonane przez lekką odzież. Miejsce po wykonaniu wstrzyknięcia należy lekko masować przez ok. 10 sekund. Należy zadzwonić po natychmiastową pomoc medyczną, nawet jeżeli objawy ulegną poprawie. Farmaceuci niestety nie mają uprawnień do wykonania iniekcji swoim pacjentom w aptece – np. adrenaliny w trakcie wstrząsu (choć w wielu krajach m.in. w USA takie uprawnienia posiadają), zatem pozostaje nam dokładnie edukować pacjentów w zakresie ryzyka anafilaksji i postępowania w przypadku konieczności samodzielnego podania adrenaliny.
Adrenalina podana natychmiast po wystąpieniu pierwszych objawów anafilaksji spowoduje skurcz naczyń krwionośnych, czego skutkiem jest wzrost ciśnienia tętniczego i zmniejszenie obrzęku tkanek, a w konsekwencji znaczące obniżenie ryzyka zagrożenia życia pacjenta. Osobom dorosłym podaje się adrenalinę domięśniowo 0,3 mg w rozcieńczeniu 1:1000. W razie braku poprawy można powtórzyć jej podanie po 10-15 minutach, w inne miejsce niż poprzednie wkłucie z uwagi na ryzyko zmian martwiczych.
Prawidłowo podana adrenalina zahamuje objawy wstrząsu, co pozwoli na sprowadzenie karetki pogotowia i przewiezienie chorego do szpitala.